Vitviteja/Sami Frashëri

Nga Wikibooks
Sami Frashëri \ Sami Bej Frashëri \ tr.: Shemseddin Sami
Jeta dhe Vepra
Shemsedi Sami Sami Frashëri
Dëftime për artikuj në projektin "Wiki Libra"
Pjesë nga:

/Kamus Al Alam
/Shqipëria ç'ka qenë, ç'është e ç'do të bëhetë
/Fjalë të urta

Për Samiun, ... :
Dëftime për projekte jashtë projektit "Wiki Libra"

provo nëse ekzistojnë:
http://www.samifrasheri.org .edu .al .com

NË ENCIKLOPEDI
Vitviteja#

#1850 #1851 #1852 #1853 #1854 #1855 #1856 #1857 #1858 #1859 #1860 #1861 #1862 #1863 #1864 #1865 #1866 #1867 #1868 #1869
#1870 #1871 #1872 #1873 #1874 #1875 #1876 #1877 #1878 #1879 #1880 #1881 #1882 #1883 #1884 #1885 #1886 #1887 #1888 #1889
#1890 #1891 #1892 #1893 #1894 #1895 #1896 #1897 #1898 #1899 #1900 #1901 #1902 #1903 #1904 #data #të dhëna #burime

                                  ... Hipi Zhdripi select ...
 

1850[redakto]

1850 NË ENCIKLOPEDI

  • Lindet në Frashër më 1 qershor, si fëmijë i Halid Frashërit dhe i Emine Mytevelit.[1][2][3]

1857[redakto]

1857 NË ENCIKLOPEDI

  • I ati, Halidi dhe i vëllai i madh, Abdyli, punojnë në Janinë, për t´ia, siguruar, ashtu, jetesë familjes në Frashër. [4][2]

1860[redakto]

1860 NË ENCIKLOPEDI

  • I vdes i ati, Halidi, në Janinë. [4]

1862[redakto]

1862 NË ENCIKLOPEDI

  • Në moshën 48 vjeçare i vdes e ëma, Emineja, në Frashër. [4]

1865[redakto]

1865 NË ENCIKLOPEDI

  • I vëllai i madh, Abdyli, që ishte zot shtëpie, i shpërngul edhe të katër vëllëzërit në Janinë. [4]
  • I fillon mësimet në gjimazin e njohur, gjashtëvjeçar, të Zosimeajve, në Janinë. Persishten, arabishten dhe turqishten vazhdon t˙i mësojë te dy myderizë të njohur të Janinës. [2]

1871[redakto]

1871 NË ENCIKLOPEDI

  • Mbaronë gjimnazin "Zosimea" në Janinë, mësonë gjuhë të vjetra e të reja dhe pajiset me një kulturë të gjerë.[1][2]
  • I vëllai, Naimi, shkruan dhe e boton Gramatikën e persishtes sipas metodës së re. [4]

1872[redakto]

1872 NË ENCIKLOPEDI

  • Shkon në Stamboll për punë, dhe atje vie në kontakt menjëherë me Pashko Vasën, Jani Vreton, Ismail Qemalin, Kristoforidhin, Hoxha Tasinin etj. [1]
  • Bashkëpunonë me përfaqësuesit më përparimtarë të lëvizjes demokratike-borgjeze turke. [2]

1874[redakto]

1874 NË ENCIKLOPEDI

  • Më 6 prill, bëhet shfaqja e dramës "Besa" në Teatrin e Perandorisë në Staboll. [3]
  • Në qershor, shkonë në Tripolin e Libisë, ku për 9 muaj drejtonë gazetën zyrtare dygjuhësore - turqisht, arabisht- Tarabulus, të vilajetit. [3]

1875[redakto]

1875 NË ENCIKLOPEDI

1876[redakto]

1876 NË ENCIKLOPEDI

1877[redakto]

1877 NË ENCIKLOPEDI

  • Punonë për një kohë të shkurt në administratet e trupave në Janinë. [3]
  • Për shkak të veprimtarisë politike, e syrgjynosin në ishullin Rodos. [4]
  • I vdes, prej tuberkulozit, edhe vëllai tjetër, Tahsini. [4]

1879[redakto]

1879 NË ENCIKLOPEDI

  • Punonë për themelimin e "Shoqërisë së të shtypurit shkronja shqip". [2]
  • 12 tetor : Në Stamboll themelohet "Shoqëria e të shtypurit Shronja Shqipe". Njëri nga themeluesit e saj ishte edhe Pashko Vasa, Militonin bashkë me të Sami Frashëri dhe Jani Vretoja. Kryetar i saj u zgjodh Sami Frashëri, 25 vite më i ri se i pari dhe 28 vjetë më i ri se i dyti.[3][5]

1880[redakto]

1880 NË ENCIKLOPEDI

  • I vëllai, Naimi, shkruan poemën e shkurtër Shqipëria, e cila disa vjet do të qarkullojë e pabotuar në Shqipëri dhe ndër shqiptarët në botën e huaj. [4]

1881[redakto]

1881 NË ENCIKLOPEDI

1882[redakto]

1882 NË ENCIKLOPEDI

  • Është autor i fjalorit dygjuhësh frëngjisht-turqisht "Kamus-i fransevi". [2][3]
  • Naimi me familjen e vet dhe të vëllait, Abdylit, shpërngulet përgjithmonë në Stamboll, ku do të jetojë deri në vdekje. [4]
  • Naimi është i zënë në punë si këshilltar për botimin e veprave në gjuhën turke në Drejtorinë e Censurës të Ministrisë së Arsimit. [4]
  • Naimi ndërmjetëson për dhënjen e lejes për botimin e një reviste kulturore në gjuhën shqipe, në Stamboll, e cila do të fillojë të botohet dy vjet më vonë, më 1884, me titullin Drita. [4]

1884[redakto]

1884 NË ENCIKLOPEDI

  • I vëllai, Naimi, nxjerr lejen për botimin e revistës kulturore Drita, e cila, pas disa numrash, do të titullohet Dituria. [4]
  • Me urdhërin e sulltanit, të vëllain, Abdyl Frashërin, të burgosur në Prizren, e dërgojnë me familje në Balikesir e, pastaj, në BandirmaAnadollit, ku mbetet i burgosur dy vjet. [4]
  • Merr në udhëheqje revistën e parë në gjuhën shqipe, Revista Kulturore "Drita". [2]
  • Në bashkëpunim me një shtëpi botuese të ShBA-ve, boton një seri të librave të xhepit ("Cep Kütüphanesi"), me tema popullaririuese të shkencës, nga kjo seri 15 ishin të ti. [3]

1885[redakto]

1885 NË ENCIKLOPEDI

  • Është autor i fjalorit dygjuhësor arabisht-turqisht "Kamus-i arabi". [2][3]

1886[redakto]

1886 NË ENCIKLOPEDI

  • Në Stamboll, boton "Abetare e gjuhës shqipe" dhe "Shkronjëtore e gjuhës shqipe" (gramatikë e shqipes). [1][2].
  • Naimi, boton poemën atdhetare, Bagëti e Bujqësija, Boton edhe një sërë veprash mësimore-shkollore në shtypshkronjën e shqiptarëve në Bukureshtë. [4]

1887[redakto]

1887 NË ENCIKLOPEDI

  • Letrat që me të vëllain, Naimin, ia shkruajnë Visar Dodanit, në Bukuresht, tregojnë se sa shumë interesohet për punën e Shoqërisë së shqiptarëve të Bukureshtit, për punët e shtypshkronjës së saj, për dërgimin e librave në Shqipëri për nevojat e shkollës së posahapur shqipe të Korçës dhe për çëstje tjera arsimore, kulturore dhe politike. [4]

1888[redakto]

1888 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton gjeografinë "Shkronja". [1][2]

1890[redakto]

1890 NË ENCIKLOPEDI

  • Nga fundi i vitit, në lagjen e Stabollit, Erenky (Erenköy), ndërton një Villë, ku jetoi me gruan, Emine Veliun, pesë fëmijët e tyre dhe dy fëmijët e vëllaut të madhë të vdekur, Adylit. [3]

1892[redakto]

1892 NË ENCIKLOPEDI

  • I vdes i vëllai i madh, Abdyli. [4]

1897[redakto]

1897 NË ENCIKLOPEDI

  • Në revistën Albania, I vëllai, Naimi, riboton vjershën Nga dolli shqipëtari, por tani e titull të ri: Pellazgët-Shqipëtarët. [4]
  • Pas reagimeve të ashpra të qeverisë osmane, punimet e tij fillon të i botojë në Bukureshtë. [3]

1898[redakto]

1898 NË ENCIKLOPEDI

  • Botohen poemat e mëdha, të të vllait, Naimit, Istoria e Skënderbeut dhe Qerbelaja. [4]
  • I vëllai, Naimi, është i sëmurë rëndë. [4]

1899[redakto]

1899 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton në Bruksel, pa emër autori, "Shqipëria ç'ka qenë, ç'është e ç'do të bëhet". [2]

1900[redakto]

1900 NË ENCIKLOPEDI

  • Boton në gjuhën turke Enciklopedinë e tij "Kamus-ul alâm", në 6 vëllime, ku u jep një vend të dukshëm botës shqiptare, figurave të rëndësishme që ka nxjerrë populli shqiptar gjatë historisë së tij. Aty, jepë njoftime për institucionet shtetërore, arsimore, fetare etj., si edhe të dhëna gjeografike jo vetëm për qytetet dhe qendrat administrative më të rëndësishme të Shqipërisë, por edhe për fshatrat më të njohura.[2]
  • Në mëgjesin e 19 tetorit[2], në Stamboll, i vdesë i vëllai, Naimi të cilin e varrsë në Merdyvengoj. [4]

1901[redakto]

1901 NË ENCIKLOPEDI

  • Është autor i fjalorit normativ të gjuhës turke, "Kamus-i türki", i cili ruan vlerën e vet të madhe edhe në ditët e sotme. Fjalori "Kamus-i türki"përmban mbi 40 mijë fjalë e shprehje gjuhësore.[2][3]

1904[redakto]

1904 NË ENCIKLOPEDI

  • Pas vdekjes, Samiu la një bibliotekë me 12. 000 tituj. [3]
  • Përderisa eshtart e dy vëllëzërve, Adylit dhe Naimit, më 1937 u barten në Tiran, eshtrat e Samiut për hirë të mburrjes së popullit turkë me Shemsedin Samiun (Şemseddin Sami), mbeten në Stamboll. [3]

data[redakto]

të dhëna[redakto]

Sipas:

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 ANG-Sami Frashëri
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 Enciklopedia e Lirë, Wikipedia - Sami Frashëri
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 Die freie Enzyklopädie, Wikipedia - Sami Frashëri
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 Sipas Kronologjia e jetësPorosia e madhe nga Rexhep Qosja.
  5. 5,0 5,1 Vehbi Bala : PASHKO VASA - portret-monografi, botuar në : Pashko Vasa VEPRA 4, Rilindja, Prishtinë 1989.

burime[redakto]

1440 - 1940
Koherentja 1940 - 2000 Vitviteja
M. Barleti Gj. Buzuku P. Budi L. Matrënga F. Bardhi P. Bogdani N. Frakulla J. Variboba M. Çami N. Veqilharxhi
J. De Rada J. Vreto P. Vasa G.Dara i Riu K. Kristoforidhi Z. Serembe N. Frashëri S. Frashëri ÇAJUPI N. Mjeda
At Fishta ASDRENI Sh. Gjeçovi F. Konica NOLI A. Asllani L. Poradeci E. Koliqi M. Kuteli MIGJENI
P. Marko D. Vetmo Dh. Shuteriqi E. Mekuli V. Ujko Ll. Perrone J. Xoxa M. Camaj M. Isaku F. Arapi
B. Dedaj K. Kandreva N. Jorganqi D. Agolli O. Grillo Dh. Qiriazi A. Shehu Dh. Xhuvani S. Drini B. Xhaferri
I. Kadare T. Laço R. Qosja V. Koreshi A. Pashku A. Shkreli A. Mamaqi Kro550 Kro560 Kro570