Medvegja në ditët tona/16
Pjesëmarrja e shqiptarëve në kryerjen e punëve publike
Shqiptarët dhe romët nga Presheva, Bujanoci dhe Medvegja gjatë dekadës së fundit nuk kanë marrë pjesë në pushtetin lokal në pajtim me standardet ndërkombtare.
Pas mbarimit të konflikteve të armatosura, në kuadër të kërkimit të zgjidhjes politike, autoritetet rebulikane treguan vullnet të mirë për ndryshime në këtë sferë. Programi dhe plani i zgjidhjes së krizës nu komunat Bujanovc, Preshevë dhe Medvegjë si detyrë të parë parasheh «integrimin e shqiptarëve në sistemin politik, shtetror dhe shoqëror dhe respektimin e rë drejtave të njerziut në përputhje me standardet evroiane».Në program theksohet konkretisht nevoja që përbërja kombëtare e të punësuarve në administratë shtetrore, në ekonomi dhe veprimtaritë shoqërore të harmonizohet me strukturën kombëtare të popullsisë, si edhe të sigurohet përfaqsimi adekuat i shqiptarëve në organt lokale dhe në organet republikane të pushtetit .Megjithatë, deri në momentin kur është hartuar ky raport, nuk janë bërë ndryshime qenësore.
Interesimin për të marrë pjesë në vetëqeverimin lokal, shqiptarët e kanë treguar qysh në momentin e hartimit të propozimeve të miratuara n Kuvendin e parë të përfaqsueseve të zgjedhur të shqiptarëve në Luginën e Preshevës, më 1 gusht 2001. Atëherë ata kërkuan të vendosen e masave të përkohshme në komunat Bujanoc dhe Medvegjë dhe të zhvillohen zgjedhjet e parakohëshme në bazë të vedimeve për caktimin e njësive zgjedhore, që do të ishin në pajtim me përbërjen nacionale të popullsisë. Gjithashtu kanë kërkuar të ndryshohet Ligji për zgjedhjen e deputetëve të popullit, i cili do tu mundësonte pakicave kombëtare një përfaqsim më adekuat në Kuvendin Republikam dhe ne mekanizmat përkatës ligjor që do të siguron pjesmarrjen proporcionale në organet e administrates në të gjitha nivelet.
Vetëqeverimi lokal në komunën e Bujanovcit
Në zgjedhjet e meparshme lokale të vitit 2000, më shumë vende deputetësh në KK të Bujanocit fitoi JUL(16), e pastaj SPS(13) dhe Partia shqipëtare për veprim demokratik (8). PSHVP ishte e vetmja parti e shqiptarëve që morri pjesë në zgjedhje. Llogaritet se ka patur të ngjarë të fitojë edhe 4 mandate sikur zgjedhjet të mbaheshin edhe në njësitë elektorale Konçul, Breznicë, Muhovc dhe Zarbincë- fshatra shqiptare në zonën e konflikteve të armatosura.
Rezultati i tillë i zgjedhjeve ka qenë i mundur, ngase caktimi i njësive zgjedhore ka favorizuar popullsinë serbe. Shqiptarët(60,6% të popullsisë së komunës) teorikisht kanë mundur të zgjedhin jo më shumë se 12 (29,26%) nga numri i përgjithshëm 41 i këshilltarve. Njësitë zgjedhore, prej të cilave çdo njera ka zgjedhur nga një këshilltar, janë formuar në atë mënyrë që në vendbanime shqiptare ka pasur një numër të madh zgjedhësish (p.sh. njësia zgjedhore nr.3- Tërnovc 2176 zgjedhës), kurse njësitë zgjedhore në vendbanime serbe kanë pasur disa herë më pak zgjedhës( njësia nr,42 Pretina- gjithësej 61 zgjedhës). Secila njësi ka zgjedhur nga një këshilltar.
Në këto zgjedhje romët nuk kishin partinë e vet politike, por janë përfshirë në jetën politike, nëpërmjet partive politike kryesore (SPSdhe JUL). Në KK të Bujanovcit romët kanë pasur dy këshilltar(4,87%) Ndryshe nga shqiptarët, këshilltarët e të cilëve nuk merrnin pjesë në punën e kuvendit, romët kanë pasur një përfaqsues në Këshillin Ekzekutiv të KK të Bujanovcit, i cili kishte nëntë anëtarë( 5 nga SPS dhe katër nga JUL).
Sipas të dhënave të ish kryetarit të KE të KK të Bujanovcit, Bllagoje Tabash, nga 104 persona të punësuar në administratën komunale 1 ka qenë rom dhe 17 shqiptarë. Prej tyre 11 punonin në zyrat e vendit në fshatrat shqiptare dhe 6 në ndërtesën e KK, krysisht përkthyes daktilografist ose korier. Një prej tyre është nëpunës i gjendjes civile. Këshilli për të drejtat e njeriut në Bujanoc pohon se numri i shqiptarëve të punësuar ka qenë më i vogël.
Në krye të të gjitha shërbimeve komunale, si edhe në vendet udhëheqse ne Gjykatën dhe Prokurorinë Komunale, në polici, në Qendrën e punës sociale dhe në Këshillin Komunal të Kryqit të Kuq janë serbët. Numri i shqiptarëve të punësuar në çdo institucion lokal është disa herë më i vogël se numri i serbve të punësuar. Një shqiptar është punësuar në zyren e Ministrisë Federative për Bashkësitë Nacionale dhe Etnike.
Në fshatin etnikisht të përzier Bilaq, nga gjithësej 700 familje 20 janë familje serbe. Mirëpo, kryetari i bashkësisë lokale, komandanti i stacionit të milicisë, drejtori i shkollës dhe drejtori i Repartit të fabrikës «Megal», nëpunësi i gjendjes civile dhe veterinari janë serbë. Në ambulancë punon një mjek shqiptar. Në radhët e të punësuarve në Repartin lokal të fabrikës «Megal» nuka ka asnjë shqiptar.
Shembull i qëndrimit të pandryshueshëm të pushtetit serb ndaj pjesemarjes së shqiptarëve në punët e administratës publike shihet në deklatën u.d. të prokurorit republikan publik të Serbisë Dragomir Nediq, i cili me rasin e emërimit të prokurorëve publik, si detyrë të prokurorisë në Bujanoc theksoi « Përveq mbrojtjes e të drejtave të njeriut, detyrë prioritare e prokurorisë është ndërmarja e masave ligjore kundër të gjithë atyre që punojnë kundër interesave nacionale serbe».
Pushteti lokal ne komunën e Preshevës
Në zgjedhjet lokale të vitit 2000 vendet të këshilltarëve kanë fituar katër parti: SPS pesë, JUL një, deri atëherë në pushtet PDD-nëntëmbëdhjete, ndërsa Partia e bashkimit demokratik (PDU) 13 vende. Është karakteristike se struktura etnike në komuna plotësisht përputhet me rezultatet e zgjedhjeve: Nga 38 këshillëtarë, 6 ishin serb ndërsa 32 ishin shqiptarë, prandaj supozohet se serbët kanë votuar për dy partitë e para ndërsa shqiptarët për dy partitë e tjera. Këshilli ekzekutiv i komunës ka pasur 7 anëtarë dhe të gjithë ishin shqiptarë. Administrata komunale në Preshevë ka 81 të punësuar, prej tyre 13 (ose rreth 16%) serbe, 3 romë. Edhe pse në mesin e këshillëtarve nuk ka femra në administratën komunale punojnë 18 femra (22,22%). Kryeshefët e pesë sektorëve komunal janë shqiptarë, ndërsa kryeshefët e inspekcioneve dhe të punësuarit janë kryesisht serbë. Në insekcionin e tregut kryeshefi është serb si edhe dy punëtorë të tjerë, ndërsa në policinë financiare janë të punësuar tre serbe dhe një shqiptar. Kryeshefi i drejtorisë republikane të të ardhurave publike është shqiptarë, ndërsa në vendin udhëheqës ne Entin e Gjeodezisë është serb. Kryetar i gjykatës komunale është serb. Nga pesë gjyqëtarë sa punojnë vetëm një është shqiptarë.
< 15 |
faqe - 16 - |
17 > |