Hipi Zhdripi i Matematikës/i

i vërtetë

Në logjikën matematike gjykimi (dëftimi, thënia) merret për koncept themelor i cili në aspektin e saktësisë (vërtetësisë) i nënshtrohet ligjit të përjashtimit të së tretës dhe ka vetëm njërën prej dy vlerave: është i saktë (i vërtetë) ose është jo i saktë (jo i vërtetë). Kështu, p. sh.:"Katrori është paralelogram"; $2>-7\,\!$ ; $102\vdots 3$ ; $5\in \{0,1,2,...,9\}$ ; $\mathbf {N} \subset \mathbf {Z}$ janë gjykime të sakta, ndërkaq:"Diagonalja e katrorit është më e vogël se brinja e tij"; ${\sqrt {2}}=1,5$ ; $\pi =3\,\!$ ; ${a+1}^{2}\neq (a+2)+1$ janë gjykime jo të sakta.

idempotenca

ligji i idempotencës: $p\wedge q\Leftrightarrow p$

inkluziv

Kur gjykimi përbërë formohet prej dy gjykimeve çfarëdo me ndihëmen e lidhëzës „ose" thuhet se ajo lidhëz përcakton veprimin logjik që quhet disjunkston ^[1]. Mirëpo, në gjuhën e zakonshme lidhëzja "ose" i ka dy kuptime - kuptimin inkluziv dhe atë eksluziv - , andaj duhet dalluar dy raste të posaçme të disjunksionit - disjunksionin e thjeshtë (zakonshëm, inkluziv) dhe disjunksionin ekskluziv (rigoroz) .

implikacion

Kur gjykimi i përbërë formohet prej dy gjykimeve tjera me ndihmën e lidhëzës "nëse . . ., atëherë . . .", thuhet se ajo lidhëz e përcakton veprimin logjik që quhet implikacion ^[2] . Gjykimi që pason pas fjalës "nëse" quhet supozim (hipotezë, premisë), ndërsa gjykimi pas fjalës "atëherë" quhet konkluzion (tezë, pasojë). Kuptohet, hipoteza është fundamenti në të cilën rëndom bazohet konkluzioni.

implicatio

Nga fjala latine | implicatio=[[Hipi Zhdripi i Matematikës/#{{{1}}}|{{{1}}}]] - gërshetim, thurje. Shiko: #implikacion

↑ Nga fjala latine disjunctio - veçimi, ndarja.
↑ Nga fjala latine | implicatio=[[Hipi Zhdripi i Matematikës/#{{{1}}}|{{{1}}}]] - gërshetim, thurje.

[1] Nga fjala latine disjunctio - veçimi, ndarja.

[2] Nga fjala latine | implicatio=[[Hipi Zhdripi i Matematikës/#{{{1}}}|{{{1}}}]] - gërshetim, thurje.

[1]

[2]