Shkolla dhe komuniteti dy sisteme të ndërvarura/6
Shkolla është faktori kryesor për zgjidhjen e problemeve postmoderne
Në kohën postmoderne dijet janë resursi kryesor i një vendi. ,,Xeherorja e arit është në kokën e njeriut’’ – N.N.
• Prioritet për secilin komb, sot është ,, të shtojë vlerën e potencialeve që qytetarët e tij mund të kontribuojnë në ekonominë globale me rritjen e dijeve dhe të aftësive të tyre, si dhe me avancimin e mënyrave si ato dije të lidhen me tregun botëror’’ – Reich (1992)
Sot, Trepça, thëngjilli, bukuritë natyrore, etj. nuk përbëjnë kapitalin tonë kombëtar. Kapitali dhe resursi kryesor i Kosovës duhet të jenë dijet dhe idetë e qytetarëve të Kosovës.
Karakteristikat e shkollës cilësore – të efektshme
• Karakteristika nr. 1 – Udhëheqja profesionale
• Karakteristika nr. 2 – Shkolla efektive ka vizion dhe qëllime të përbashkëta ( din nga shkon)
• Karakteristika nr. 3 – Mjedisi i të nxënit
• Karakteristika nr. 4 – Përqendrimi në mësimdhënie dhe nxënie
• Karakteristika nr. 5 – Pritshmëri të larta
• Karakteristika nr. 6 – Përforcime pozitive
• Karakteristika nr. 7 – Ndjekja e përparimit
• Karakteristika nr. 8 – Të drejtat dhe detyrimet e nxënësve
• Karakteristika nr. 9 – Mësimdhënia përmbajtjesore
• Karakteristika nr. 10 – Shkolla organizatë e të nxënit
• Karakteristika nr. 11 – Partneriteti ndërmjet shkollës dhe familjes
Ç’ kuptojmë me efikasitetin e shkollave ?
• Për të bërë një vlerësim real për shkollën efikase ende mungon një konsensus, megjithatë Mortimore e ka përcaktuar shkollën efektive si një shkollë në të cilën nxënësi përparon më shumë se ç’ pritet nga ai , në momentin kur ai hynë në shkollë. Në këtë mënyrë një shkollë efektive ,,krijon’’ një ekstravlerë në arritjet e nxënësve të saj në krahasim me shkollat e tjera të ngjashme.
• Shkollë efektive mund të quhet ajo shkollë e cila krijon ekstravlerë për të gjithë nxënësit e saj. ( ose e përkufizuar thjesht, e tera është më e madhe se shuma e pjesëve të saj – sinergjia )
Shkollat efektive
Shkollat efektive janë vende të kërkesave të larta, ku mësimdhënësit presin dhe realizojnë norma të larta pune dhe sjelljeje; ata janë të afërt me nxënësit dhe i vlerësojnë duke bërë përpjekje që t’i përfshijnë në jetën dhe në punën e shkollës.
• Shkolla dhe mësimdhënësit mund të kenë ndikim të fuqishëm në arritjet e nxënësve në shkollë.
• Tri çështje që lidhen me udhëheqjen e suksesshme:
1. Vendosmëria (forca) dhe konsekuenca
2. Qasje bashkëpunimi – filozofia e pjesëmarrjes
3. Udhëheqja profesionale ( shkalla e parë udhëheqja profesionale )
Shkolla e efektshme ka vizion dhe qëllime të përbashkëta
‘’Ç’ mund të ishte më e keqe se verbëria e trashëguar? ,,.....’’ të kesh sy e të mos kesh vizion ‘’ – - Hellen Keller
Qëllimet:
- Avancimi i metodologjisë së regjistrimit në shkollë
- Krijimi i një mjedisi të përshtatshëm
- Aftësimi i mësimdhënësve për metoda e strategji të reja
- Definimi i pritshmërive të larta
- Aftësimi i mësimdhënësve për vlerësim
- Partneriteti shkollë – mjedis
- Stimulimi
- Arsimimi i fëmijëve për të Drej. e Njeriut e të Fëmijëve
- Avancimi i udhëheqjes profesionale
Mjedisi i të nxënit
- Nuk edukon dhe nuk arsimon vetëm mësimdhënësi. Pamja fizike e mjedisit shkollor ka ndikim të përgjithshëm në efektivitet. Ndjenja për të bukurit zhvillohet edhe me pamje të bukur dhe estetike të mjedisit të të nxënit. Mjedisi tërheqës i të nxënit ndikon në sjelljen dhe në moralin e nxënësit. Vinston Churchill pati thënë: ,, Në fillim njerëzit i bëjnë godinat, ndërsa ato më vonë përcaktojnë sjelljen e njerëzve’’.
- Atmosferë e rregullt pune
- Një mjedis tërheqës pune
Përqendrimi në mësimdhënie dhe në të nxënit
a. Shfrytëzimi maksimal i kohës së nxënies
b. Theksimet akademike
c. Fokus mbi përparimin
,, Zëre ditën ! ‘’ – koha ka tepër rëndësi në nxënie...
Pritshmëri të larta
Karakteristikë e rëndësishme e shkollave efektive është se nxënësi, mësimdhënësi dhe prindërit kanë pritshmëri të larta.
a. Pritshmëri të shprehura qartë
b. Stimulimi intelektual
c. Përforcime pozitive
d. Disiplinë e qartë
e. Informacion kthyes
Ndjekja e përparimit
A. Vlerësimi i arritjeve të nxënësve
B. Vlerësimi i arritjeve të shkollës
Të drejtat dhe detyrimet e nxënësve
A. Ndërtimi i vetëvlerësimit të nxënësve
B. Dhënia e përgjegjësisë
C. Kontrolli i punës
D. Mësimdhënie përmbajtjesore – mësimdhënie me objektiva
E. Qartësia e mësimdhënies
F. Mësimet e strukturuara
G. Praktika adaptuese
Është punim i përgatitur nga Alush Kryeziu, mësimdhënës dhe trajner i çertifikuar për programin
,,Qeverisja dhe Udhëheqja në Arsim, organizuar nga KEC - Prishtinë