Shkolla dhe komuniteti dy sisteme të ndërvarura/2
Partneriteti është jeta dhe shpirti i shkollës
1. Pse nuk pati ndodhur partneriteti?
Shkaku se shkolla pat qenë e karakterit ideologjik. Kurrë nuk u krijuan vlera të vërteta bashkëpunimi, sepse interesat nuk ishin të përbashkëta.
2. Pse nuk po ndodh partneriteti?
Ne jemi shoqëri në transicion. Lufta për të ndryshuar vetveten është më e vështira. Rezistuesit u çmprehin tehun nismave për ndryshime pozitive. Institucionet nuk stimulojnë në masë të dëshirueshme dhe shpesh ndodh që nismat t’i pengojnë. Shkolla është e përjashtuar nga bashkëvendimmarrja. Partneriteti nuk është në nivelin e dëshirueshëm….
3. A ka për të ndodhur partneriteti?
Është krejt e kuptueshme se partneriteti i vërtetë ka për të ndodhur. Shkollat që do të kenë qartësim teorik (të përfshira në trajnime bashkë me prindër e tjerë), do të funksionalizojnë partneritetin e vërtetë dhe do të transformohen shumë më shpejt nga një shkollë tradicionale në një shkollë efektive. Nuk mjafton vetëm elementet që e përbëjnë shkollën t’i dinë pikat e forta e të dobëta…
Pse i duhet partneriteti shkollës sonë ?
Shkolla në Kosovë e në veçanti në zonat rurale, për fat të keq është në një gjendje jo mirë të organizuar dhe për pasojë pritjet, rezultatet apo autputet nuk janë të nivelit të dëshirueshëm dhe nuk premtojnë. Shkolla si një sistem që është krijuar nga shoqëria, për interesa të vet shoqërisë për shumë shkaqe e për pasojë është larg shkollës që ne synojmë – - shkollës cilësore.
Çfarë duhet bërë? – Gandi arriti sukses duke ndikuar në 200 milionë njerëz që të bashkohen dhe të nisen së bashku, si një mendje. Bashkëpunimi i shkollës me partnerë të jashtëm e të brendshëm është i mundshëm dhe i arritshëm atëherë kur edhe ne mendojmë si një mendje duke ditur rëndësinë aq madhore të shkollës dhe sfidave aq të shumta të shekullit XXI.
Partneriteti me fytyrë njerëzore me prindër, komunitetin, DKA-të, ZRA-të, MASHT-in, OJQ-të deri te partneriteti me ndërkombëtarët, është shtyllë që duhet të këtë sukses dhe kujdes të veçantë.
Një vend është i mirë, kur ka shkolla të mira.
Shkolla që krijon të ashtuquajturin ,,Rrjet i merimangës’’ për mes të cilit pranon dhe dërgon energji zhvillimore në shumë fusha e sidomos në zhvillimin e të gjithë nxënësve deri në kufijtë e tyre të skajshëm është shkollë cilësore.
Shkolla duhet ta këtë të qartë se pa bashkëpunim me komunitetin, nuk do të arrijë kurrë të jetë shkollë efektive dhe nuk do të jetë në gjendje të përballet kurrë me sfidat e këtij shekulli, po aq përgjegjësi ka edhe komuniteti sepse po nuk bashkëpunoi me shkollën nuk do të arrijë kurrë të jetë shoqëri e zhvilluar as e integruar në shoqëritë e zhvilluara.
Për këtë qëllim, misioni i KEC-it, mendoj se ka vlerë të rëndësisë së jashtëzakonshme kombëtare.
Shkolla – komuniteti
Ndikimet e ndërsjella të këtyre dy sistemeve
Shkolla duhet të jetë e hapur ndaj mjedisit, punën e vet ta bëjë publike.
Mbyllja e shkollës ndaj komunitetit zvogëlon në masë të madhe efiksitetin e shkollës. Mosefikasiteti riciklon jo rezultate në të gjitha shkallët e shkollimit.
Nga rrethi vicioz mund të dilet vetëm me planifikim bashkëkohor të ndryshimeve e sidomos në fuqizimin e partneritetit shkollë-komunitet. Partneriteti me fytyrë njerëzore është shumë i rëndësishëm andaj hapin e parë duhet ta bëjë shkolla. Nismat mund edhe të pengohen (legjislacioni, rezistuesit etj..), por shkolla nuk guxon të dekurajohet. Funksionalizimi i fuqisë së bashkëpunimit, inkurajon elementet përbërëse të shkollës dhe të komunitetit që të formojnë shkathtësi për të nxënë gjatë gjithë jetës. Për të mos ndodhur çorganizimi në shoqërinë tonë dhe në shkollat tona është tepër i nevojshëm partneriteti shkollë – komunitet. Të gjitha palët janë përfituese të bashkëpunimit, shkolla do të ketë arritje më të larta por edhe familja do të vetëdijesohet për përmirësimin e gjendjes duke ndryshuar në kuptimin pozitiv, ndërsa komuniteti (suprasistemi) do të këtë kuadro cilësore që do të ndikojnë në përmirësimin e gjendjes ekonomike dhe do të ulet papunësia etj.
Përmasat reciproke të partneritetit shkollë – komunitet do të jenë shumë më të mëdha nëse palët kanë informacion, për rëndësinë e kësaj çështje, pra shkolla, prindërit, komuniteti i brendshëm e po ashtu edhe ai ndërkombëtar. Prandaj organizimi i të gjithë përfituesve do të sjellë të mira shumëdimensionale në çdo fushë të jetës…
Shkolla dhe komuniteti – dy sisteme të ndërlidhura
Në fjalorin pedagogjik sot përdoren nocionet: komunitet, partneritet, aleancë, konsorcium, fuqizim, trajnim, inkluzion – gjithpërfshirje; sistem, nënsistem, suprasistem, ,,kuti e zezë’’, ,,kuti e bardhë’’, informacion, entropi, redundancë etj..Këto nocione janë futur bashkë me komunitetin ndërkombëtar në Kosovë, në një anë, si dhe nga ndërthurjet e ndërlidhjet kulturore dhe gjuhësore si rezultat i studimeve shkencore, avancimeve teknike e teknologjike, të procesit të globalizimit dhe të kohës postmoderne.
Ndikim të madh ka pasur edhe zbatimi i dijeve të teorisë së sistemeve dhe të kibernetikës.
- Shkolla është një sistem i krijuar nga shoqëria për interesat e vetë shoqërisë. Shkollën e përbëjnë elemente, pa të cilat nuk do të ishte shkollë. Këta elemente janë: nxënësit, mësimdhënësit, udhëheqësit e shkollës, punëtorët administrativ, shërbimi i konsulencës (psikolog, pedagog, mjek, punëtorët social, bibliotekarët etj.), punëtorët ndihmës, rojtarët etj..
- Komunitetin e përbëjnë bashkësia e prindërve, e nxënësve, e institucioneve e asociacioneve të ndryshme arsimore, kulturore, shkencore, shëndetësore. Këto dy sisteme nuk mund të jenë të ndara dhe shpesh njihen si; bashkëpunim, partneritet, aleanca, konsorciume, etj.. Mbyllja e shkollës ndaj komunitetit ka për pasojë zvogëlimin e efekteve të shkollës
Fuqizimi i partneritetit: shkollë - komunitet
Bashkëpunimi i shkollës me komunitetin ka rezultate të shumta në arsim, si: rritet efektshëria e shkollës, rritet cilësia në mësimdhënie, qeverisje funksionale, rezultate të larta në nxënie, aftësimi i njerëzve për punë dhe profesione, rritet standardi ekonomik e jetësor… Inkurajohen vlerat humane për shkathtësi jetësore e sidomos për nxënie gjatë gjithë jetës.
Në të kaluarën shkolla shndërrohej në një instrument të oligarkisë partiake dhe politike. (Sot, ndodh të ngjajë diskriminimi institucional ndaj shkollës…. Diskriminimi institucional është më i përhapur se racizmi……)
Partneriteti shkollë – komunitet nga këndi i Teorisë së Përgjithshme të Sistemeve (TPS) dhe Kibernetikës
Teori e sistemeve ( system teory – ang.) është bashkësi e dijeve shkencore mbi sistemet dhe bashkësi e veprimeve përmes të cilave fitohen dijet. Kjo teori shpeshherë (jo gjithnjë) konsiderohet fushë e kibernetikës. Shkolla përbëhet nga një sistem i ndërlikuar me raporte ndërvarësie.
Shkolla ashtu si vetë njeriu është një sistem shumë kompleks dhe asnjëherë plotësisht i njohur.
Kur dëshirojmë të shpjegojmë karakteristika të ultrastabilitetit si shembull merret njeriu, sepse ai përbëhet nga nënsistemet relativisht të pavarura: p.sh. sistemi nervor, sistemi respirator, sistemi kardiovaskular, etj. Sistemet e këtilla që përbëhen nga sisteme ultrastabile quhen sisteme polistabile.
Shkolla sot do të duhej të shndërrohej në organizatë të të nxënit ku do të prodhojë qytetar që kanë përkushtim para sfidave të divirsitetit të madh shoqëror të kohës postmoderne. – - M.Fullan
,,Rrjeti i merimangës’’
Me sisteme ultrastabile shkolla duhet të krijojë lidhje dykahëshe, për t’u zhvilluar vetë dhe për t’i zhvilluar të tjerët. Pra shkolla krijon të ashtuquajturin ,,Rrjet i merimangës’’
- Pranon dhe dërgon energji zhvillimore
- Informacione
- Vlerësimi ( input e output)
- Zbatimi i strategjive
- Analiza sistemore ( modelimi e simulimi )
- Bashkëveprimi ( edhe mjedisi i jashtëm)
- Informacioni kthyes (feed back ) etj.
Krahasuar me shkollën, sistemi shoqëror është suprasistem
Nga suprasistemi, nënsistemi jo vetëm merr energjinë (inputet), por nënsistemi në partneritet me suprasistemin ndikon edhe në zhvillimin e tij ( nëpërmjet inputit: duke përgatitur njerëz të aftë zhvillon ekonominë, kulturën, arsimin, shëndetësinë etj). Me këtë rast outputi i shkollës shndërrohet në input të suprasistemit …
Rekomandimet, për mënyrën se si duhet bërë ndryshimet, pa kaluar në aksion, ajo duhet është fjalë në erë… - M. Fullan
Ivestimi në dituri sjell kamatat më të mira – Benjamin Franklin
Shkolla varet shumë nga inputi e sidomos në inputin mësimdhënës.
Investimi në inputin mësimdhënës sjell dhe krijon aftësi të reja te mësimdhënësit. Që të arrihen rezultate të mira në arsim nuk ka dyshim se do të duhej që të ndryshojnë pikëpamjet e tyre politikbërësit. Vetëm duke ndryshuar qasjen ndaj arsimit, suprasistemi nesër do të jetë më mirë. Krizat sociale ekonomike etj. do të zvogëlohen dhe në anën tjetër do t’i afroheshim realisht shkollave të përmasave evropiane.
Karakteristikat e sistemeve kibernetike
Karakteristika më të njohura të sistemeve kibernetike janë:
- Sistemet e hapura
- Entropia pozitive – manifestohet me shkatërrimin e organizimit dhe me paraqitjen e çorganizimit. Entropia negative manifestohet në marrjen e një sasie më të madhe të energjisë nga mileu
- Zinxhiri i ngjarjeve, seria e fazave kalimtare
- Mirëmbajtja e sistemit ( memorimi, arkivimi, shfrytëzimi etj. ).
- Inputet e outputet ( proceset e transformimit ).
- Redundanca ( përfshirja e më shumë shenjave sesa nevojiten për pranimin e informacionit ).
Karakteristika themelore të informacionit janë:
- sjell diçka të re që nuk e kemi ditur
- shton vëllimin e dijeve tona
- flet dhe tregon për atë që ne nuk e kemi paraparë
- ndikon në sjelljen tonë
- ndihmon në marrjen e vendimeve
- zvogëlon pasigurinë tonë
(Njësia për matjen e informacionit quhet BIT).
Informacioni paraqet kundërshtinë e entropisë, sepse kjo eliminon pasigurinë dhe çorganizimin. P.sh., një nxënës ka shumë probleme në familje – mësimdhënësi ka informacion do të zvogëlojë entropinë dhe çorganizimin
Sistemi kibernetik i shkollës ka:
Hyrjet – inputet, proceset dhe veprimet transformuese dhe daljet, rezultatet, si dhe procesin e drejtimit nëpërmjet lidhjes reversibile dhe të informacionit kthyes. Nga skema e prezantuar e modelit kibernetik të shkollës mund të përfundohet se shkolla energjinë dhe forcën e merr nga mjedisi: nxënësit, pagat, mësimdhënësit, përgatitja universitare dhe cilësia e saj, tekstet nga editorët e ndryshëm, programet nga institucionet drejtuese dhe profesionale etj. Përfundimisht duhet kuptuar se lidhjet ndërmjet sistemit shkollor dhe komunitetit janë të domosdoshme.
Mbyllja e shkollës ndaj mileut të vet, rrethi vicioz
- S’ka informacione
- pak merr energji
- nuk ka përkrahje dhe stimulim
- ka pak kredibilitet
- s’ka rezultate të dëshiruara
- rritet shkalla e çorganizimit – entropisë….
Studimet për bashkëpunimin shkollë - komunitet
Në Kosovë nuk mund të bëhen asnjëherë ndryshime të suksesshme nëse nuk bëhen avancime në krijimin e një partneriteti a bashkëpunimi shumëprofesional të shkollës me mjedisin e gjerë. Në studime thuhet së shkolla duhet të bashkëpunojë me mjedisin sepse: ,,…idetë burojnë atje, politika dhe partnerët janë atje dhe në fund të fundit, të gjithë në jemi atje ‘’. Thënë ndryshe, shkolla pa bashkëpunim me mjedisin nuk mund të funksionojë, sepse burimi i saj i vërtetë është atje në mileun. Tekefundit, ajo është produkt i mjedisit. Ekspertet thonë se shkolla nuk bën assesi ,,…as t’i injorojnë e as të përpiqen t’i dominojnë mjediset e tyre’’. Shkolla mund të jetë e suksesshme vetëm me një ndërveprim të suksesshëm. Idetë janë atje… Shkolla të ngecura zakonisht janë ato që nuk i përpunojnë idetë që vijnë nga jashtë. Shkollat në lëvizje nuk pushojnë kurrë së mësuari se si të japin mësim. Ajo është pjesë e kërkimit të përbashkët të përmirësimit të vazhdueshëm
.
Kërkimi i ndihmës është një shenjë inteligjence e jo dobësie .
Çfarë tregojnë studimet e rastit të bëra në KEC ?
Tregojnë se shumica e shkollave (pjesa dërmuese – HH) nuk i kërkojnë dhe nuk i pranojnë idetë që vijnë nga jashtë. Mësuesit nuk duhet të pushojnë kurrë së mësuari se si të japin mësim, prandaj kërkimi i ideve brenda dhe jashtë shkollës është shumë i nevojshëm.
Partneriteti është çelës për të arritur përmasat e shkollës cilësore.
Dallimet midis shkollave cilësore dhe jocilësore Glickman dhe të tjerë kanë hetuar katër dallime:
- Prirja për të qenë gjithëpërfshirës dhe për të angazhuar të gjithë trupin pedagogjik.
- Aftësia për të punuar me zonën shkollore (ose për ta shmangur atë) kur merren vendime në shkollë.
- Përdorimi i kohës për planifikim, zhvillim dhe rishikim, për të bërë vlerësimin e një pune të rëndësishme.
- Aftësia për të kërkuar ndihmë dhe mbështetje (nga të tjerët, kërkimi i ndihmës nga njëri – tjetri, vizita te të tjerët, ftesa për të tjerët që vijnë për vizitë).
Dalja ,,jashtë kuadrit’’
Kontaktet profesionale jashtë shkollës –nxisin punën, japin energji të reja …(trajnimet)… Dalja ,,jashtë kuadrit’’, përtej traditave të zakonshme, është një burim i mrekullueshëm i të nxënit dhe i përmirësimit’’. Po ashtu bashkëpunimi i shkollës me familjen ndikon reciprokisht që edhe familja të ndryshojë, të krijojë bindje të reja për shkollën dhe të merr atë pjesën e bashkëpërgjegjësisë me ç’ rast krijohet ndjenja e kënaqësisë etj..
Rrathët koncentrik të bashkëpunimit
- Rrethi i parë koncentrik – Shkolla rrethi më i madh që bashkëpunon ngushtë me familjen (prindërit), me bashkësinë a vendin prej të cilit përfshihen nxënësit në shkollë (si institucione lokale).
- Në rrethin e dytë – krijohet partneriteti me institucionet drejtuese të komunës.
- Në rrethin e tretë koncentrik – partneriteti me rajonin ( ZRA, QD, Institucionet e Arsimit të Lartë )
- Në rrethin e katërt – Partneriteti në nivel qendror ( MASHT, KDEP, UP, etj.).Në rrethin e katërt po ashtu programohet bashkëpunimi ndërkombëtar. Mjedisi i jashtëm nuk është edhe aq miqësor…
Ne nuk guxojmë të presim që ,, e jashtmja ‘’ të vetorganizohet e të përgatitet për të na i plotësuar nevojat tona. Për këtë arsye shkolla duhet të marrë hapin e parë. Ajo duhet t’i gjejë partnerët e mundshëm. Ajo duhet t’i nxitë partnerët që të bashkëpunojnë me shkollën. Ajo motivon partnerët, energjia e të cilëve ndihmon rriten e shkollës etj. Ndonjëherë siç thotë Rozenholtz, shkolla duhet të jetë në gjendje të frenojë a të topitë ndikimin e faktorëve të jashtëm, të cilët mund të kenë efekt negativ për shkollën.
Mjedisi politik është një arenë….shkolla duhet të jetë e përfshirë në ndryshime. Ndryshimet nga lartë – poshtë janë të imponuara…
Nevoja për partneritet dhe partnerët e mundshëm
Bashkëpunimi – partneriteti i përbashkët krijon bashkëpronësinë dhe bashkëpërgjegjësinë. Shkollat e ndara të mbyllura nuk mund të jenë qendër e ndryshimeve, sepse ato nuk posedojnë as forcën, as energjinë, as kredibilitetin, as autoritetin, as forcën e as përkrahjen e mjedisit të jashtëm, prandaj nuk janë shkolla ,, lëvizëse’’, ,, propullzive’’, ,,efektive’’. ,,cilësore’’.
Për të qenë shkolla efektive duhet t’i identifikojë partnerët në rrafshe dhe në nivele të ndryshme duke filluar nga vendi, komuna , shteti dhe deri te partnerët ndërkombëtarë. Partneriteti është i mundshëm nëse kuptohet vlera e arsimit si vlerë e përbashkët e të gjithë qytetarëve.
Në shkollën fillore në Rrezor ( Mleçan ) në periudhën 2003-2005
Cilët ishin partnerët ?
– Prindërit, komuniteti, nxënësit, mësimdhënësit, KPA, Shkollat, DKA, ZRA, MASHT-i, KEC-i, Radio ,,Malisheva’’, ,,Save The Children’’, ,,Caritasi’’ Zvicerrian, Banka Botërore, biznesi lokal, ,,Adra’’, KFOR-i gjerman, TMK, SHPK, Institucionet Shëndetësore, OJQ-të, UP etj..
Ç’ rezultate u arritën?
– Sjellja e ujit të pijshëm, rrethoja e oborrit të shkollës, renovimi dhe pajisja me inventar e klasës së parafillorëve, vendosja e lodrave në ambient të hapur, kabineti i informatikës, ndërtimi i nyejve sanitare bashkëkohore, shtruarja e klasave me etison, rregullimi i platesë për rreshtim, trajnimi i mësimdhënësve, renovimi i brendshëm (suvatimi), ngjyrosja e shkollës jashtë e brenda, ndërtimi i një rezervuari beton – arme 12 mijë litra ujë, ndërtimi i gropave skeptike, mbjellja e drunjtëve dekorativë (këndi i gjelbërimit) etj..
Ç’ reflektuan objektivat e realizuara ?
- Përmirësimi i mësimdhënies dhe mësimnxënies, rritet nota mesatare, nxënësit e shkollës zënë vende të para në garat komunale në lëndë të ndryshme, etj..Shkolla më tërheqëse për nx..
Problemet, me të drejtë thotë Fullan, janë miqtë tanë
,, Individët ose organizatat që janë më të suksesshme nuk është se hasin në më pak probleme, më pak situata stresuese dhe kanë më shumë fat, ata thjesht i trajtojnë këta faktorë ndryshe. Ata faktikisht përballen, madje edhe rriten, prej të njëjtës vështirësi objektive që do të shkatërronte të tjerët, që kanë mundësi dhe kapacitete të tjera.’’
Prindërit si partnerë
Në të gjitha studimet është vërtetuar se angazhimi i prindërve në shkollë kontribuon në cilësinë dhe në efikasitetin, sepse me këtë angazhim shkolla nuk vepron sipas metodës Bleack BOX – kutisë së zezë, por sipas kutisë së bardhë – White Box (Talizina). Bashkëpunimi i pamjaftueshëm ndërmjet shkollës dhe prindërve ka pasoja mjaft serioze në arritjen e rezultateve në të nxënit dhe në mësimdhënie.
Shkollat efikase dhe joefikase dallojnë edhe në bashkëpunimin efikas ose joefikas me prindër.
Llojet e bashkëpunimit me prindër – sipas Hiltonit
1. Punë këshilluese me prindër
2. Komunikimi
3. Puna vullnetare
4. Të nxënit në shtëpi
5. Angazhimi i prindërve në vendimmarrje
6. Bashkëpunimi me bashkësinë e gjerë
Partneriteti ndërmjet shkollës dhe mjedisit të gjerë
Krijimi i rrjetës së merimangës nëpër fijet e së cilës kalojnë mesazhet dhe porositë dykaheshe të dobishme, si për shkollën, edhe për partnerët, ashtu që nga ky qarkullim mesazhesh nëpërmjet fijeve të merimangës së partneritetit të zhvillohet edhe shkolla edhe partnerët.
Morgan propozon shtatë çështje për partneritet të suksesshëm:
- Programet e partneritetit….
- Bashkëpunimi me fytyrë njerëzore
- Parametrat e përcaktuara qartë
- Konflikti i interesave të shqyrtohet publikisht
- Sigurimi i resurseve të duhura
- Duhet të mendohet për problemet e drejtësisë dhe barazisë
- Nuk duhet lejuar që bashkëpunimi të çimentojë gjendjen ekzistuese
Nxënësit si partnerë <br>
Po të mendojmë mirë vërejmë se të gjitha ndryshimet në arsim në instancën e fundit bëhen për shkak të nxënësit, për shkak që atij t’i mundësohet zhvillimi maksimal, deri në kufijtë e skajshëm gjenetik të tij. Fare nuk ka kuptim që nxënësi të mos pyetet për ndryshimet që bëhen në arsim, sepse nxënësit janë një nga fijet shumë të rëndësishme të ,,merimangës'’ të partneritetit shkollë - nxënës .
Në Kosovë, është konstatuar se nxënësit nuk kanë lirinë e të shprehurit (konstatimi nga QAK), nuk e gëzojnë të drejtën për vendimmarrje etj., prandaj nxënësit gjithnjë e më shumë duhet trajtuar si partnerë.
Zona – rajoni si partnerë
Në Kosovë janë krijuar shtatë zona rajonale administrative të arsimit .
Nëse vërtet ZRA – të janë pjesë e sistemit, ato mund të luajnë rol të rëndësishëm në shkollën tonë për të bërë ndryshime thelbësore drejt një shkolle cilësore.
Partneriteti mund të realizohet për mes këtyre formave:
- Aftësimi i mësimdhënësve dhe i drejtuesve të shkollave
- Ndihma shkollave
- Mbështetja në planifikim strategjik
- Krijimi i vizionit dominues dhe orientimi në mësimdhënie e nxënie
- Ndjekja e përparimit të efikasitetit të shkollave dhe të cilësisë së punës së shkollave
- Krijimi i rrjeteve të bashkëpunimeve profesionale të të nxënit
,,Nyja’’ – Roland Laing
Për ata që janë në pozicione autoritare ( menaxheret e mesem, në DKA, në ZRA, në MASHT, drejtoret e shkollave ) të cilët janë përgjegjës për drejtimin ose kujdesin për zbatimin, por nuk duan ose nuk e kuptojnë ndryshimin.
Psikiatri Roland Laing, e kap këtë situatë që ai e quan ,,Nyja’’:
Ka një gjë që nuk e di.
Që unë duhet ta di.
Unë nuk e di, çfarë është ajo që nuk e di.
Dhe prapëseprapë, duhet ta di
Dhe më duket vetja , sikur jam i trashë.
Kur më duket, se edhe nuk e di.
Edhe nuk e di, atë çka nuk di.
Kjo më shkatërron nervat.
Nuk e di, atë që duhet të bëj sikur e di
Prandaj, unë bëj sikur i di të gjitha. (1970)
Partneriteti me institucionet e arsimit të lartë
Ka shumë forma të avancuara të partneriteteve shkollë – institucione të arsimit të lartë. Bashkëpunimi këtu ka për qëllim të verifikojë problemet dhe të merret me korrigjimin e tyre.
I gjithë programi ka nëntë përbërës ( tre mekanizma, tri operacione dhe tri udhëzime)
Mekanizmat janë:
• Një grup menaxhues i shkollës ku përfshihen përfaqësues nga prindërit dhe personeli i shkollës (I)
• Një grup i shëndetit mendor i përbërë nga personeli mbështetës shoqëror – psikologjik (II)
• Një program për prindër për të shtuar efektshmërinë dhe pjesëmarrjen e prindërve (III)
Grupi menaxhues kryen tri operacione:
• Një plan të përgjithshëm të shkollës (IV)
• Zhvillimin personal (V)
• Vlerësim dhe modifikim periodik (VI)
Tri parimet udhëzuese janë:
• Bashkëpunim i vërtetë (nuk mund të paralizosh drejtuesin dhe drejtuesi nuk mund ta përdorë grupin si një grup - kukull për miratimin pa kushte të vendimeve të veta (VII)
• Vendimmarrje me konsensus për të shmangur votimet fitoj – humb dhe heqjen e vëmendjes nga çështjet themelore (VIII)
• Një qasje ,, askush nuk ka faj ‘’ për zgjidhjen e problemeve (IX)
Partneriteti me qeverinë dhe organet e pushtetit
Në sistemet totalitare është menduar se shkollat janë rekrut – ushtarë të qeverisë e jo partnerë. Në perëndim, si rezultat i Teorisë së ndryshimeve në fushën menaxhimit të ndryshimeve, është kuptuar se ndryshimet e mëdha arrihen me bashkëpjesëmarrjen dhe ndihmën e të gjithë punëtorëve të arsimit, andaj dhe thuhet se mësimdhënësit janë agjentë kryesorë të ndryshimeve.
Qeveritë duhet të jenë pjesë e rrjetit të partneritetit. Me qëllim të partneritetit qeveritë duhet: të artikulojnë pritjet shoqërore nga shkollat të gjejnë mënyra të drejta që shkollave t’u sigurojnë kushte për punë cilësore të trajtojnë shkollat me një barazi të plotë dhe kushte të njëjta të zbatojnë konsultime të gjera për novacionet dhe risitë… të sigurojnë resurse për të ndihmuar reformën të përkrahin përsosjen e përhershme të mësimdhënësve të sigurojnë ndihmë të veçantë për shkollat e izoluara dhe larg qendrave urbane.
Partnerët e tjerë në nivel vendi
Mund të jenë: shoqatat e ndryshme që formohen me qëllim të mbrojtjes dhe të përparimit të mësimdhënies dhe të nxënit, institucionet shkencore dhe profesionale, sindikatat etj. ( Qendra për arsim e Kosovës, KEDP, HENDIKOS, Konsalling Group, Shoqata për Mbrojtjen të Drejtave të Fëmijëve dhe të Njeriut, Shoqata e Shkollave Cilësore, Shoqata e Lexuesve të Kosovës, Shoqata për Mbrojtjen e Shëndetit Mental, Shoqata për Mbrojtjen e Gruas, Shoqata e Botuesve të Kosovës etj.).
Planifikimi i partneritetit
Partneriteti ndërmjet shkollës dhe mjedisit nuk mund të jetë një punë sporadike e rastësishme. Ai duhet të jetë i planifikuar dhe i menduar mirë.
Planifikimi i partneritetit bëhet në katër nivele:
- partneriteti në nivel paraleleje
- partneriteti në nivel klase
- partneriteti në nivel lënde mësimore – bashkimeve profesionale
- partneriteti në nivel shkolle Partneriteti…
Shkolla është përfshirëse, cilësore, lëvizëse etj., për aq sa ec përpara.
Është naive të mendosh se shkolla mund të arrijë cakun dhe po aq naive është të mendosh se shkolla nuk mund të ec. Krejtësisht varët nga shoqëria, sa është e organizuar ajo, që t’i bëj të mundur shkollës që të ec përpara drejt cakut imagjinar, sfidues, kurrë të arritshëm. Udhëtimi drejt atij caku edhe pse është një sfidë, shkolla nuk pushon së ecuri duke kërkuar në vazhdimësi ide e praktika bashkëkohore dhe për të ndodhur kjo është shumë i nevojshëm partneriteti.
Partneriteti u ofron shkollave një proces përkrahës të vetëshqyrtimit dhe të zhvillimit, që del nga këndvështrimet e punëtorëve të arsimit, nxënësve, të prindërve apo kujdestarëve, si dhe të anëtarëve tjerë të bashkësive përreth – zvogëlohen pengesat, ç’ rregullimi. Mësimdhënia dhe mësimnxënia është aktive.
Partneriteti stimulon për ecje përpara…
Minimizimi i pengesave nënkupton mobilizimin e resurseve në kuadër të shkollës dhe të bashkësive tjera
Minimizimi i pengesave arrihet duke u bazuar në informata të ndërsjella mes shkollave dhe partnerëve.
Me partnerë ne arrijmë zhvillimin e shkollës për të gjithë.
Politikbërësit do të duhej që të strukturojnë qasje shumë më serioze që të ndikojnë në avancimin e të gjitha aspekteve shkollore dhe të bëjnë identifikimin dhe përmbushjen e prioriteteve për ndryshime të dëshirueshme.
Është punim i përgatitur nga Alush Kryeziu, mësimdhënës dhe trajner i çertifikuar për programin
,,Qeverisja dhe Udhëheqja në Arsim, organizuar nga KEC - Prishtinë