Muzika/Kompozitorët/50
Shopeni
(1810-1849)
NË ENCIKLOPEDI
Dy dekadat e para të jetës, Frederik Françez Shopeni i kaloi në Poloni si biri i një francezi dhe një nëne polake e cila i japi atij mësimet e para në piano. Po si tetëvjeçar duartrokitej si një fëmijë çudibërës. Në Varshavë, ai vizitojë liceun e në fund të liceut edhe konservatoriumin ku edhe e gjeti mësuesin e tij më të rëndësishëm Xhozef Elsneri (Joseph Elsner 1769-1854). Në moshën tetëmbëdhjetëvjeçare Shopeni për herë të parë udhëton për në Berlin, pas një viti (1829), udhëton për në Vjenë, Pragë dhe Dresden. Më 1831 ai vendosi të udhëtonte për në Paris. Në udhëtim e sipër ai morri vesh për okupimin e Varshavës nga rusët dhe nga kjo kohë Shopeni kurrë nuk u kthye më në vendlindje. Parisi u bë vendlindja e ti. Këtu u krijua E Madhja e tij Overes, të cilën kryesisht ja kushtojë luajtjes në piano. mirëpo dy koncertet e tija të njohura në piano, e-Moll (op.11) dhe f-Moll (op.21) u krijuan në kohën e Varshavës dhe atë të dytin koncert në piano në f-Moll (1829/1830) para të parës në e-Moll (Pranverë/Verë 1830).
Për nga struktura dhe karakteri që të dy koncertet kanë ngjashmëri njëra me tjetrën. Që të dyja janë në tri radhë, që të dyja qëndrojnë - kjo vlen vetëm për radhën e parë të të dy koncerteve - në Moll. Radhët e ngadalshme (Largetto) flasin një gjuhë të ndjeshme romantike dhe sipas gjithë asaj që ne dimë ato japin disa pjesë nga autobiografia, saktësisht pjesë të dashurisë së Shopenit për Konstatina Gladkovskën (Constatina Gladkowska). Radhët përmbyllëse (Vivace) janë të ngarkuara me energji vallëzimi; në koncertin f-Moll tonin e jep një Mazurka ndërsa në koncertin e-Moll një Krakowiak. Si në krye të dy koncerteve (Maestro gjegjësisht Allegro maestro) paraprinë momenti virtuozë i pianos ndërsa orkestra ka rëndësi të dorës së dytë. Shopeni nuk lë të shihet ndonjë tendencë e veçantë simfonike. Për shkak të nevojës së madhe të artizanatit për instrumente të nevojshme shumë përpunues kanë ra në dert me parituten e Shopenit.
Shopeni shkroi Vepra tjera për piano dhe orkestër të njohura si Polonaise brillante précédée d'un Andante spianato (op.22,1831-1832) dhe, në vitet para 1831 variacionet B-Dur La ci darem la mano mbi një temë të Moxartit Don Giovanni (op.2), më tej ekziston një fantazi për tema polake (A-Dur), op.13 dhe një krakoviak (F-Dur, op.14)
Në një pjesë të mirë të literaturës evropiane, Shopenin e gjejmë të shënuar edhe si Frédéric François Chopin.