Mrekullitë e Kur'anit II/2
DYSHIMI DHE EKZISTENCA | ||||
---|---|---|---|---|
| ||||
Islami ose është formuar nga akideja[1] që nënkupton fenë, ose është formuar nga jo akideja, që do të nunkuptonte hipokrizinë. Për të filluar diskutimin, së pari, duhet të sqarojmë akiden.
Ajo është, si të thuash një çështje, që konsiderohet si maja e brumit të brumosur në zemër e që ai pastaj është ngjeshur shumë. Për ne, është një bindje e plotë, saqë ajo është bërë e pashuar, nuk zhduket, si dhe nuk pranon të polemizohet për të. Si e tillë, kupto-het se, është konsumuar hulumtimi dhe zbërthimi i saj, prandaj konsiderohet si çështje e mbyllur. Nëse ndodh, të pësojë goditje ose fillon të shuhet, hapet dhe sërish kërkon që të diskutohet dhe po-lemizohet, nga e para. Kjo gjendje, tregon se imani, ndër musli-manët, është i mangët. Kur arabët thanë: besuam, ja si ju kthye përgjigja atyre, nga All-llahu i Lartëmadhëruar: “Thuaj (o Muhammed): ju nuk besoni, por vetëm thuani, ne jemi bindur (në islam), pasi imani ende nuk ka hyrë në zemrat tuaja”[2] Imani është akideja, bindja e plotë e zemrës. Ajo nuk lejon të shuhet nga mendja përsëri Akideja s’e ka vendin tek ndjenjat e instiktit, ose në njërën nga instiktet e tjera të njeriut. Nuk mund t’i thuash dikujt, se po besoj që je para meje, kur ai është para teje. Po ashtu, nuk mund t’i thuash, se unë po besoj se kjo gotë është plot me ujë, kur ajo vërtetë është përplot me ujë, sepse është para syve të tu. Prandaj, imani këtu nuk e ka vendin. Vendi i imanit është sekret. Një gjë, që është e fshehur nga ti, nuk e sheh dhe do të arrish t’a kuptosh nga instiktet e tua. Për këtë arsye, ndodh që shpeshherë imani të shpjegohet si bindje, si diçka që mund të vërehet. Njerëzit shprehen, shpesh, duke thënë: jam i bin-dur, se kjo do të ndodhë, ose shprehja: kam besim, se kjo do të ndodhë, tamam kështu siç po të shoh ty para meje. E vëteta është, se ajo që do të ndodhë është sekret. Ajo mund të ndodhë, por mund edhe mos të ndodhë. Unë nuk mund t’a përkufizoj këtë, por e them nga bindja e imanit tim. Kështu edhe shprehem se, kjo do të ndodhë, ashtu siç po të shoh ty para meje, duke qenë se jam i bindur për sekretin. Nëse këto, konsiderohen gjëra të vogla në botë, atëherë si mund të paramendohet imani, në All-llahun e Lartësuar. Bindja, këtu, duhet të jetë në shkallën më të lartë. Të adhurohet All-llahu thuajse po e sheh, sepse nëse ti nuk e sheh, Ai të sheh ty. Kur besimtari se ka të qartë, ose i përngjan shikimi, kjo duhet të jetë temë diskutimi. E pe, apo nuk e pe. Kur imani del nga rrethi i diskutimit dhe po-lemikave abstrakte, atëherë nuk mbetet asgjë për të diskutuar rreth imanit. Por, nëse ndodh që ai të jetë temë diskutimi dhe vazhdi-misht është prezent në mendje, atëherë konstatojmë se imani s’është i plotë. Atëherë ku mbetet esenca e diskutimit? Ajo do të sillet rreth ar-gumentimit të ekzistimit ose mosekzistimit të All-llahut të Lartësuar. Së pari, të shohim atë, i cili diskuton rreth ekzistimit të All-llahut xh.sh. T’a pyesim. Cili ishte motivi që të shtyu ty, të mendoje në argumentet e ekzistimit të All-llahut? Kush të ngacmoi dhe t’a mu¬ndoi trurin, për të sjellë argumente, për ekzistimin e All-llahut? Pa dyshim, se aty nuk kishte ndonjë motiv, përveçse vetë ekzistenca e All-llahut, sepse ti, Atë, e njeh nga natyrshmëria jote. Kjo, natyr¬sh¬mëri, është prezent tek secili nga ne. Ata, të cilët, e besojnë, i bi¬nden Atij. Ata edhe veprojnë sipas udhëzimeve të Tij. Ndërsa, ata, të cilët, janë kryeneçë, megallomanë, të tillët vazhdimisht e ndiejnë dënimin e dhembshëm që i pret, sepse atyre kjo natyrshmëri i bren vazhdimisht dhe nuk i le të qetë. Kjo kryeneçësi, edhe pse mundo-het t’i afrohet fesë së All-llahut, ajo në realitet do t’a largojë më shumë, të paktën e bën të largohet mentalisht. E gjithë kjo, vjen si rezultat i parallogaritjeve të tyre të gabuara. Pra, ai, i cili, mundohet t’a argumentojë ekzistencën e All-llahut, ai në realitet ka vërtetuar këtë ekzistencë, pa patur nevojë për ar-gument. Argument, për ekzistimin e All-llahut, është vetë kërkesa për argumentimin e ekzistencës së Tij, ngase ajo është kërkesë për këtë argument. Angazhimi i mendjes në të, nënkupton se All-llahu ekziston tek ne në natyrshmërinë tonë, se e ndiejmë, se e përjeto-jmë ekzistimin e Tij dhe, kështu, e kuptojmë se Ai ekziston. Vetë ekzistimi i All-llahut, ishte shkak i orvajtjes për të arritur tek argumenti. Kjo qëndron dhe do të vazhdojë të qëndrojë, deri në fund të të jetuarit, si lajmëtar për vetë ekzistencën e All-llahut. Me këto argumente, ne, përpiqemi vetëm t’i zbardhim ose t’i kthjellim mendjet tona edhe më tepër. Sikur t’i studiojmë me vëmendje dër-gesat qiellore, të reveluara nga All-llahu, do të gjenim argumentet më të mëdha dhe temat më të fuqishme, të cilat do t’i përshtate-shin mendjeve tona njerëzore dhe mundësive tona për të kaluarën, të tashmen dhe për të ardhmen. Do t’i gjenim, të gjitha këto, të shpjeguara shumë qartë dhe përplot mrekulli. Nëse, përqëndrohemi mirë, në diturinë e All-llahut, si dhe në ar-ritjen e kësaj diturie tek njeriu, do të shohim se kjo është një bashk¬im i fjalëve me mendje, ose ashtu siç tha i Lartësuari: “…dhe ia mësoi Ademit, të gjitha emrat.” D.m.th. ia mësoi Ademit kupti¬min e sendeve dhe emërtimin e tyre. Pastaj, All-llahu i Lartësuar, i mblodhi melaiket dhe kërkoi prej tyre, që t’i tregojnë për kuptimin e sen¬deve ? Ata “dhe thanë: i Lartësuar, nuk kemi njohuri ne, përveç ato që na ke mësuar …”[3]. Prej kësaj nxjerrim: Cili duhej të ishte më parë: kuptimi ose sendi? Që të jemi më të qartë, ajo që ekziston në realitet, ajo është në ndërdije. Pastaj vjen fjala, për t’a nxjerrë atë kuptim në mendje. Nëse themi p.sh.: shtëpi, kjo thënie ka një kuptim, në mendjet tona. Ajo, nënkupton një vend, ku banojnë njerëzit, përbëhet nga disa dhoma, etj. D.m.th nëse përmendet fjala shtëpi, dhe kjo fjalë ekzis-ton në magazinën e mendjes, atëherë do të ishte fjalë e pranuar. Por, nëse nxjerrim fjalë të pakuptimta, dhe ato nuk janë në magazinën e mendjes sime ose nuk jam i sigurtë që ato ekzistojnë, është njëlloj sikur një njeriu, i cili, ka jetuar tërë jetën e tij, në një rrafshirë dhe nuk ka parë kurrë male, t’i thuhet mal, ai nuk do të jetë në gjendje t’a përceptojë ose parafytyrojë këtë fjalë. Sigurisht, që edhe nuk do të kuptojë asgjë nga kjo shprehje, sepse nuk e ka dëgjuar, e as që është biseduar për të, më parë. Pra, ky, as nuk e kupton, e as nuk e njeh, sepse kjo fjalë, nuk i është deponuar më parë. Po, nëse i thuhet një njeriu, se kjo punë është bërë më mendje elektronike, ai nuk do të kuptojë për çfarë bëhet fjalë. Gjithashtu, nuk do të kuptojë se, cili është roli i kësaj mendje elek-tronike. Por, nëse dikush thotë All-llah, të gjitha mendjet do t’a kuptonin, sepse kjo thënie, bart në vete një forcë ose fuqi madhore, që krijoi botën. Si e kuptojmë All-llhun, kur Atë s’e kemi parë? Ai, sikur mos të ishte në vet brendinë e natyrshmërisë sonë, ose sikur mos të ishte në mendjet tona, nuk do t’a njihnim kurrën e kurrës. Përderisa, kuptimi u internacionalizua, dhe iu përshtat qenies njerëzore, vetëkuptohet se Ai ekziston. Vetë bindja në ekzistimin e All-llahut, buron nga Ai, që ne t’a kuptojmë këtë fjalë. Ekzistenca e All-llahut në ne, është prej natyrshmërisë sonë, pra Ai, vetë, bëri që kjo fjalë të hyjë në mendjet tona. Asnjë fjalë, nuk mund të kupto-het, me përjashtim, kur kuptimi i saj dhe vetgjësendi, së pari, gje¬nden në mendjen e njeriut. Bile, ekzistimi i atij gjësendi, duhet të ketë ekzistuar para emërtimit të saj. Nuk mund të vazhdohet biseda me ndonjërin, nëse nuk të kupton kur atij i thua (mal ose i fu-qishëm). Ai do të të kuptojë, vetëm atëherë, kur ajo që thua, është e deponuar më parë në mendjen e tij, para se t’a shqiptoje fjalën. Më parë, ai kuptim, duhej të ekzistojë, e pastaj ajo t’i jetë i njohur atij. Nëse i shfletojmë fjalorët e botës, do të vërejmë se çdo fjalë në të, përshkruan një gjësend, që ekziston. Këto fjalorë, vazhdimisht, rriten në sajë të emërtimeve të reja që zbulohen. Pra, një gjë, së pari, duhet të ekzistojë, e pastaj t’i vihet emri. Kjo, në jetën tonë të përditshme, është e vërejtur në çdo gjë. Kemi dijetarë të speciali-zuar vetëm në këtë lëmi, detyra e tyre është të tubohen për unifiki-min e gjuhës. Këta i fusin kuptimet ose i emërtojnë gjësendet, që gjendeshin kohë më parë, por që në realitet ishin të panjohura. D.m.th. së pari, duhet të ekzistojë gjësendi, e pastaj njeriu t’a emër-tojë atë. Ekzistimi i emrit të All-llahut të Lartësuar, në të gjitha gju-hët e botës, nënkuton se, Ai, ekziston në mbarë mendjet njerëzore. Ky, është një argument, se All-llahu i Lartëmadhëruar, ekzistonte para, se të ekzistonte vet njeriu dhe para, se t’a shqiptonte gjuha e tij, duke mos patur këtu parasysh, se në cilën gjuhë shqiptohet. Fjala All-llah, kuptohet tek të gjitha mendjet, dhe në të gjitha gjuhët. Bile, mendja njerëzore, e pranon emrin e All-llahut të Lartësuar, si kuptim të mendjes, që e njeh Atë nga natyrshmëria (brendia), edhe pse, All-llahu, është mbi fuqinë mendore të njeriut. Tani t’i kthehemi edhe një herë shpalljeve qiellore, në versetin: “Dhe përkujtoni kohën, kur Zoti yt morri nga prapash-pina e (ose nga ijet) bijve të Ademit, pasardhësit e tyre dhe i bëri dëshmitarë të vetes së tyre (duke i pyetur ata). A nuk jam Zoti juaj? Ata u përgjigjën: Po gjithsesi, e dëshmuam (ngjarjen).(Kjo u bë me qëllim që) të mos thoni në Ditën e Kijametit, se ne ishim injorant ndaj kësaj (dëshmie). Ose të thoni, se prindërit tanë, më parë, ishin politeistë, kurse ne i pasuam paraardhësit tanë…”[4] Me këtë ajet Kur’anor, All-llahu xh.sh., na vërteton neve, se si Ai është në brendinë tonë. Pra, është në natyrshmërinë tonë, edhe pse, kjo është mbi mundësinë e të kuptuarit tonë. Kështu, ne e njo-him, Atë, në bazë të bindjes sonë. Kjo bindje, qëndron thellë në bre¬ndi, edhe pse, nuk na mësoi askush për të. Kur përmendet emri i All-llahut, nuk na duket të jetë emër i panjohur, i pakuptimtë. Përkundrazi, shqiptimi i emrit të Tij, na është shumë i njohur, atë e ndiejmë nga thellësia jonë. Gjithashtu, e ndiejmë mundësinë dhe forcën e Tij. Nuk do të kishte harmoni jeta, nëse Ai nuk ekziston. Analfabetët nuk lexojnë, e as nuk shkruajnë, mbase, gjatë jetës së tyre, nuk kanë lexuar edhe një fjalë të vetme, por, nëse i informon për diçka, që i përket kësaj bote, do të kishin pyetur: Ç’është ajo, për të cilën po flet, ne nuk po të kuptojmë asgjë? Do të ishte përjashtim, vetëm nëse ju përmendim atyre, emrin e All-llahut të Lartësuar. Nëse lexohet ky emër, të gjithë do t’a njihnin, si analfabetët dhe alfa-betët, i vogël e i madh, plak ose kushdo tjetër, që është prezent aty. Pa dyshim, askush nga ata, nuk do të pyeste: ç’kuptim ka kjo fjalë, sepse të gjithë e kuptojnë. Pse ndodh kjo? Ngase, All-llahu, gjendet në brendinë tonë, në vet natyrshmërinë tonë. All-llahun e adhurojnë fëmijët, të paarsimuarit, të arsimuarit, akademikët etj. Të gjithë këta, mund të kenë probleme, rreth kuptimit të gjësendit, por asnjëri prej këtyre të sipër përmendurve, nuk ka problem, në të kuptuarit e fjalës All-llah, ose në adhurimin e Tij. Nëse hyni në xhami, keni për t’i parë robërit e All-llahut, të ulur së bashku. Të gjithë, janë të ndryshëm, si në moshë, ashtu edhe në mendje, në kulturë dhe në pozita shoqërore, në tradita, etj. Që të gjithë, të përkushtuar, veprojnë në harmoni të plotë, adhurimi është i për-bashkët, ata qëndrojnë në ruku[5] , në sexhde[6] , ose duke lexuar Kur’an. Ata, së bashku, e Madhërojnë Atë. Këta, të gjithë, nuk do të bashkoheshin, nëse All-llahu nuk do të ekzistonte tek ne, ose në natyrshmërinë tonë. Ose, më mirë, ashtu siç tha All-llahu: “Dhe përkujtoni kohën, kur Zoti yt morri nga prapashpina e (ose nga ijet) bijve të Ademit, pasardhësit e tyre dhe i bëri dësh-mitarë të vetes së tyre (duke i pyetur ata). A nuk jam Zoti juaj? Ata u përgjigjën: Po gjithsesi, e dëshmuam (ngjarjen)”. Ata, të cilët, mundohen t’a mohojnë ekzistencën e All-llahut, duke u munduar t’a mohojnë Atë, e vërtetojnë ekzistencën e Tij. Një gjë, që nuk ekziston, nuk ke se pse t’a mohosh. P.sh., disa thonë se toka është në formë të rrumbullakët, disa të tjerë, thonë se është e rrafshët dhe kështu fillon debati. Sikur të mos shihej toka se është e rafshët dhe sikur mos t’a zbulonte shkenca se toka është e rrumbullakët, me siguri nuk do të polemizohej. Polemika, filloi, atëherë, kur dy palët mendonin se kishin të drejtë. Tani radha ishte e dy palëve që t’a vërtetojnë. Pra, realisht ajo ekzistonte, prandaj u diskutua dhe u polemizua. Nëse mendojmë t’a mohojmë teorinë shkencore, atëherë, së pari, kjo teori shkencore duhej të ekzistojë, se përndryshe, si do të mohohej? Ndryshimi, këtu, është në mo-himin, kurse ekzistenca e saj, doemos, të ishte një realitet, në të kundërtën, debati do të kishte përfunduar vetvetiu. Pra, orvajtja e mohimit të ekzistencës së All-llahut, është, ngase, Ai, realisht ekziston, në të kundërtën, pse duhej të mundoheshin pabesimtarët t’a mohonin Atë. Orvajtja për t’a mohuar, dhe po-lemika, nuk do të mbarojë kurrë, nëse ai gjësend ekziston. Nëse, vërtetë, nuk do të ekzistonte asgjë, në ç’ka do të polemizohej. Kush do t’i detyronte ata, të mundohen në mohimin ose ekzistimin e atij gjësendi. Dualizmi në ekzistimin e All-llahut të Lartëmadhëruar, është vër¬tetim i ekzistimit të Tij. Pa patur nevojë për argument, vet orvajtja për të grumbulluar argumente rreth dualizmit, në ekzistimin e All-llahut, vërteton ekzis-timin. Argumentim, mbi ekzistimin e All-llahut, është vetë, kërkesa e argumentimit, për këtë ekzistencë. Angazhimi i trurit për Të, nënk-upton ekzistimin e All-llahut, që është në brendinë tonë, që prej kri-jimit tonë. Pra, përfunduam me këtë realitet. All-llahu ekziston, brenda nesh, që në kohën e krijimit tonë. Atë, e ndien secila zemër njer¬ëzore, edhe pse, ka prej atyre që e mohojnë Atë, Atij ata i frikëso-hen. I frikësohen Ditës së Gjykimit. Orvaten t’a mohojnë Atë, në realitet ata orvaten t’a mohojnë, dënimin që i pret ata. Gënjejnë, duke thënë ose supozuar, se ajo ditë nuk do të ndodhë kurrë. Or-vajtja e mohimit vazhdon, nga frika e takimit me All-llahun dhe nga dënimi, që iu është premtuar atyre. Vazhdojnë, ngase mundohen t’i qetësojnë vetvehtet e tyre, nga dridhja e brendshme, që i kaplon dhe që ndiejnë për Ditën e Gjykimit. Orvajtja e tyre, për t’a qetësuar veten është iluzion, supozimi tyre se nuk ka Ditë të Gjyki-mit, i bën ata të grumbullojnë argumente kundër saj. Ata, vazhdo-jnë jetën e tyre në tmerr, derisa t’u vijë vdekja. Vdesin me ankth, duke mos qenë asnjëherë të qetë, të frikësuar ndaj së nesërmes, që do t’i presë, pa marë parasysh, nëse kishin ditë të lumtura. Shoh të domosdoshme, të flasim edhe për programin e All-llahut. Pse, disa njerëz, e lënë anash këtë? Mos vallë, programi All-llahut, nuk për-ban drejtësi, ose nuk jep harmoni mes njerëzve, bile mbarë njerëzimit? Shtrohet pyetja, a thua pse njeriu orvatet të gjejë rrugë të tjera për vete? Pse ikën nga realiteti, e mundohet të paraqesë programe të ashtuquajtura bashkëkohore, ose nganjëherë i quan teori bashkëkohore? Pse ikën nga rruga e All-llahut? Vërtetë, All-llahu i Lartësuar, solli rregullat (kushte) për qenien njerëzore. Këto rregulla, nuk i solli për të mirën e ndonjë grupi të posaçëm, ato i solli për të mirën e mbarë njerëzimit. Por, ç’ti bëjmë lakmisë së njeriut, ajo duket të jetë e pakufi. Njeriu dëshiron t’i ndjekë instiktet e tij, edhe pse është në dijeni të plotë, se ato veprime janë në dëm të shoqërisë. Të supozojmë, instiktin e dëshirës për pasuri. Njeriu dëshiron të ketë në pronësi çdo gjë. Nëse bisedojmë me ata, që kanë pasuri dhe i pyesim, pse kanë kaq shumë pasuri, ose nëse i pyet: a munden t’a harxhojnë gjithë këtë pasuri, gjatë jetës së tyre, ose sikur edhe të kishin jetëra të tjera? Përgjigja e tyre, në të shum-tën e rasteve, do të ishte: se është e pamundur, që t’a harxhojnë vetë ata. Pason, pyetja e dytë. A mos vallë, do t’a merrni me vete, tërë këtë pasuri, pas vdekjes? Gjithashtu, përgjigja do të ishte: kurrësesi. Nëse, kjo është e pamundur, atëherë pse e gjithë kjo luftë, për këtë pasuri? Përgjigja është, qenia njerëzore edhe pse është e bindur se do të vdesë, mendon se jeta e tij do të vazhdojë vite të shumta dhe, për këtë arsye, i Dërguari All-llahut, Muhammedi s.a.v.s., ka thënë: “Nuk kam parë bindje, që i përngjan dyshimit, më shumë se bindja e vdekjes” All-llahu i Lartësuar e qartësoi, shumë pastër, këtë instikt të pas-urisë. Ndaloi armiqësinë ndaj atij, që posedon pasuri. Këtë e bëri për t’a mbrojtur, secilin individ në shoqëri. I obligoi ata, që t’i re-spektojnë të drejtat e tjetrit, ndaloi pasurinë e jashtëligjshme, ndaloi që të shfrytëzohet pasuria e të dobëtit, pasuria e jetimit, i cili nuk ka mundësi e as fuqi për t’a mbrojtur atë. Ndaloi vjedhjen, në përgjithësi. E gjithë kjo, u bë për arsye të mbrojtjes së përgjithshme. Të fortin, e mbron në momentet e mudshme të ligësimit të tij, dhe njëkohësisht, e mbron të fortin, duke qenë i fuqishëm. Përmbajtja, duket se ka kundërthënie, por është reale. Nëse, All-llahu më ndaloi mua pasurinë e huaj, atëherë ia ndaloi edhe të tjerëve, e ata të tjerët janë shoqëria mbarë, që t’a marrin hakun tim. Secilit, i dha atë që i takon. Ma ndaloi, t’a marr hakun e tjetrit edhe pse në moment jam i fuqishëm, kurse ai është i dobët. Kjo, u bë, për t’a mbrojtur atë nga unë. Nëse mua, do të më kishte lejuar, All-llahu, t’a marr pasurinë e të dobëtit, atëherë automatikisht, këtë, do t’ia lejonte edhe sho-qërisë mbarë. Do t’u lejohej, qoftë me të drejtë ose jo, t’a marrin pasurinë time. Këtu, e shohim drejtësinë e All-llahut. Ai e mbron të dobëtin prej të fortit dhe, njëkohësisht, e mbron të fortin nga shoqëria. Ligji është për të mirën e përgjithshme. Si për të pasurit, ashtu edhe për të varfërit. Si për të dobëtit, ashtu edhe për të fortit, pastaj caktoi mëshirën, bamirësinë si dhe bashkëjetesën vëllazërore, duke i ob-liguar të pasurit, që me pasurinë e tyre t’a ndihmojnë të dobëtin, dhe kështu që shoqëria do të jetojë në paqe. Me këto sjellje, xhelozia, urrejtja dhe problemet midis njerëzve, nuk do të zinin vend, përkundrazi, do të mbretërojë mirëqenia, harmonia dhe vël-lazërimi. Ky, është sheriati i All-llahut të Lartësuar. Qëndron, hap-taz, kundër lakmisë së disa njerëzve, të cilët, dëshirojnë të pasuro-hen pakufi. Akoma, pa e shijuar pasurinë, lakmojnë pasurinë e tjetrit, mundohen t’ia marrin atij, duke përdorur lloj-lloj mënyra, deri në nënshtrimin e tij. Por jo, Ai, solli rregulla për t’i mbrojtur këta njerëz nga vetet e tyre, prej lakmisë, e cila të udhëzon në shkatërrim, në këtë botë, si dhe në ahiret, po ashtu e mbron sho-qërinë mbarë, që ajo shoqëri, të jetojë në harmoni të plotë dhe në paqe. Nëse, tani, kalojmë në instiktin seksual, do të vërejmë se edhe këtu, All-llahu xh.sh., duke mbrojtur individin, e mbron shkatërimin e shoqërisë. Tregohet se, një njeri erdhi tek i Dërguari All-llahut s.a.v.s. dhe i tha: Unë do t’a përqafoj islamin, por jam person që i dua shumë femrat dhe nuk mund t’a paramendoj veten të larguar prej tyre. A mundeni të më lironi mua? I Dërguari All-llahut nuk e rrahu, e as nuk e përbuzi, e as nuk e dënoi atë. Ai, si mësues që ishte, dëshiroi që atë, t’a bindë me stilin e tij, ose me gjuhën që ai të mund t’a kuptonte urtësinë e kësaj, si dhe ligjin e All-llahut. I tha atij, duke qenë shumë i qetë: “A dëshiron që dikush të veprojë kështu me nënën tënde? U panë shenjat e hidhërimit tek ai, dhe i tha: jo. Atij ju drejtua, përsëri, i Dërguari All-llahut, duke i thënë: A dëshiron që dikush të veprojë kështu me nusen tënde? Me të shpejtë ia ktheu personi jo, jo! Atëherë, ai, i tha: Që të gjithë jemi të tillë, or vëlla arab. Shohim se sheriati i All-llahut është shkruar, si për mbrojtjen e nënës, motrës, vajzës dhe nuses së tij, ashtu edhe për të tjerët. Si-kur t’i kujtohet, secilit person, në momentin e kryerjes së mard-hënies seksuale, se dikush tjetër do të vepronte kështu me nënën, motrën, vajzën ose nusen e tij, sikur të kishte vetëm pak seder, do të largohej nga ai veprim menjëherë. Pra, kur ligji godet instiktin, atë e kornizon me rregullat, të cilat shërbejnë për mbrojtjen e vet individit, nënës, motrës, nuses së tij, prej keqbërësve të mundshëm, si dhe mbron paraqitjen e tij. Njeriu, kështu, do të ishte më për-parimtar, por në të njejtën kohë, ai, i cili, respekton ligjin, e mbron familjen nga shoqëria dhe njëkohësisht detyrohet, që ky të moskeqpërdorë familjet e tjetrit. Këtu, del në pah drejtësia qiellore, për t’u thënë: jo, padrejtësive. Të gjithë jeni të barabartë, para All-llahut. Nëse, ligji i All-llahut, e mbron familjen dhe paraqitjen tënde, atëherë, Ai, gjitha¬shtu e mbron edhe familjen dhe paraqitjen e tjetrit. Nëse e përbuz ligjin e Tij, qortohesh, e nëse e kundërshton, do të ndëshkohesh. Pse e gjithë kjo? Ngase, ti dëshiron turbullira dhe po bëhesh shkaktar i prishjes së harmonisë në tokë. Nëse, All-llahu i Lartësuar, ia ndaloi njerëzimit thashethemet, atyre iua ndaloi edhe përgjuarjen e sekreteve. Këtë, e bëri, për të mirën tonë. Unë kam pjesët e turpshme, që nuk dëshiroj të m’i shohë askush, po ashtu edhe ti ke pjesë të turpshme, që nuk dëshi-ron t’ia tregosh askujt. Që të gjithëve, na vjen turp, t’i shohim pjesët e turpshe të tjetrit, ose dikush, duke mos qenë prezent, të përgojo-het në ato vende, kur ai nuk ka mundësi të mbrohet. Kemi njerëz, të cilëve nuk ju bëhet vonë, ia lejojnë vetes vjedhjen, por, tjetrit ia ndalojnë. Ia lejojnë vetes, t’a nënçmojnë dikënd, kurse nuk lejojnë, që dikush t’a nënçmojë atë. Dëshirojnë t’ia zbulojë sekretet dikujt, e përgjon, e keqpërdor. E, kur atij i ndodh, që vetë të përgjohet ose përgojohet, atëherë, sillet keq dhe nervozohet. All-llahu i Lartësuar ju thotë: jo, që të gjithë jeni të barabartë tek Unë, jeni robërit e mi, Unë ju kam krijuar dhe Unë nuk bëj dallime. Nuk ia lejoj dikujt, atë çka ia kam ndaluar tjetrit, sado të jenë të fuqishëm përballë të tjerëve, që janë shumë më të dobët. Kur, Unë, iu ndaloj diçka, ajo vlenë për të gjithë, e kur t’ia lejoj dikujt, e bëj për të gjithë, qofshin ata, të dobët ose të fu-qishëm, të varfër ose të pasur. Të gjithë ata, që mendojnë se pas-uria, pamja ose pozita e tij, e bën të dalluar tek Unë, është i mashtruar. Kjo, është drejtësia Hyjnore dhe ky, është programi i All-llahut. Nuk bën dallime, për askënd, nuk ia lejon dikujt, diçka, e t’ia ndalojë, atë, tjetrit. Ai, me ligjet e Tij, ka për qëllim t’a mbrojë mbarë shoqërinë, pa marë parasysh, vendin ose pozitën e tij, në shoqëri. All-llahu na jep pasqyrën e një shoqërie të vërtetë. Solli rregulla, për një shoqëri të shëndoshë e të fuqishme. Kultivoi edukatë të pastër njerëzore, të fuqishme dhe të drejtë. Kjo nuk do argument, këtë e vërteton brendia njerëzore. Kështu, i mbron të drejtat njerëzore. Ai, nuk la të sundojë ligji i xhunglës, aty, ku dominon i forti ndaj të dobëtit. Ai, e ngriti njeriun në shkallën e vet njerëzore, atë e lartësoi, pasi e dalloi prej krijesave të tjera. I gjithë programi i All-llahut, është ndërtuar për ngritjen dhe zhvillimin e tokësorëve. Ky është i Vetmi që mund t’a bëjë këtë, sepse është mbi të gjithë dhe më i dituri, nga të gjithë. Ky është Ai, që krijoi universin dhe nënshtroi çdo gjë, për të mirën e njeriut. Nënshtroi forcat, që janë shumë herë më të mëdha, se forca e njeriut. Për hir të njeriut, nënshtroi diellin, hënën, tokën dhe yjet. Këta i binden, pa patur mundësi tjetër të zgjedhjes, si dhe këto nuk posedojnë forcë, që të lejojnë ose të ndalojnë ndokënd. Pra, All-llahu, qe Ai, i Cili, i krijoi të gjitha këto fuqi, pastaj i urdhëroi ato, që t’i nënshtrohen njeriut. Kjo forcë, nuk mund të kri-johet nga njeriu. Njeriu, nuk është në gjendje të krijojë një tokë apo qiell, një diell ose hënë, as mbështjellsin atmosferik, e as gravi-tacionin e tokës. Nëse, qenka All-llahu i Lartësuar, Ai, i Cili, krijoi të gjitha këto fuqi madhore, dhe i nënshtroi për të mirën e njeriut, atëherë, Ai, është në gjendje të na skicojë edhe rrugën e vërtetë të jetës së lumtur, në këtë tokë. Sado, të mundohet njeriu, ai, nuk është në gjendje të na skicojë rrugën e vërtetë të lumturisë, ashtu si All-llahu i Lartësuar. Që të gjithë, ne, jemi të mangët ose të pa-mundur, para mundësive të All-llahut. Sado të mundohemi të ud-hëzojmë në drejtësi, do të na sundojnë pasionet. All-llahu nuk ka pasione. Kjo do të ishte drejtësi dhe rrugë e drejtë (siratil’ Mustekim). Kur thuhet për diçka, se e ka thënë All-llahu, duhet të kihet parasysh, se Ai është më i dituri, nga të gjithë ne. Atë dhe programin e Tij, duhet t’a dëgjojmë me vëmendje, duke mos e krahasuar, absolutisht, me programet njerëzore, të çfarëdo lloji qofshin ato. Kur i pyesim disa persona, kush e krijoi jetesën? Thonë: All-llahu. Cili i krijoi qiejt dhe tokën? Thonë: All-llahu. Kur i pyesim, nëse kjo është e vërtetë, atëherë pse nuke përfillni programin e Tij? Disa nga ata nuk dinë të përgjigjen, disa të tjerë thonë se kemi pro-gramet njerëzore, në vend të programit të All-llahut. Kjo, pastaj, i detyron ata të përpilojnë idera të ndryshme dhe të hapin debate. Ne ju themi të gjithëve: ju po kundërshtoni vetet tuaja. All-llahu është krijuesi i universit dhe jetës, në përgjithësi. All-llahu solli pro-gramin e jetës sonë, sepse Ai vetë i ka krijuar këto. Si mund të braktiset kjo dhuratë e All-llahut, e të lakmohen gënjeshtrat dhe udhëzimet e njerëzve, të cilët, i sajojnë sipas tekeve të tyre? Si të braktiset Ai, që di, e të pasohet ai, që nuk di? Si të debatohen ligjet e Krijuesit, me ato të të krijuarit, sikurse edhe unë!? Baza, për ndjekjen ose pasimin e programit të All-llahut, është besimi. Për këtë arsye, All-llahu xh.sh., kur ju ligjëron robërve për programin e Vet, gjithmonë i jep theks të veçantë shprehjes “O ju që keni besuar”. Këtë e përsërit, në shumë ajete të Kur’anit. Njeriu, për t’iu përmbajtur programit të All-llahut, shtyllë kryesore duhet të ketë besimin tek pejgamberët, melaiket dhe sekretet. Në¬se, nuk beson në to, atëherë, të tjerat janë të kota. Po, sikur, edhe të gjitha veprimet e tua, të jenë të rregullta, nëse nuk beson (nuk ke iman) All-llahun, e gjithë ajo veprimtari të shkon kot. Këtë pikë, dua t’a sqarojmë pak më shumë. All-llahu na ka urd-hëruar që t’u ndihmojmë (përkujdesemi) fukarenjve. Ai që kujdeset për ta, duke qenë se është besimtar në All-llahun e Lartëmadh¬ëruar, do të shpërblehet nga Ai. Kemi edhe të atillë, që ndihmojnë të varfërit për propagandë, atij, i mjafton t’i thuhet bujar ose dorë¬lirë. I tubon fukarenjtë e i ndihmon ata, deri sa të bëhet objekt dis¬kutimi, bujaria e tij. Në momentin kur atij i paraqitet nevojtari i vërtetë, ai e refuzon atë, sepse nuk është, në thelb, bujar. I tilli, vuan për pozitë dhe për reklamim, ai nuk vuan për bekimin dhe ur¬a¬tën e All-llahut. Këta persona, All-llahu nuk i shpërblen, edhe pse veprat e tilla, All-llahu, i çmon dhe i vlerëson shumë. E bëri mir¬ësinë, por pa besim, e bëri, por zemra tij është e zbrazët, nuk ka besim në të, për të tillin nuk ka domethënie asgjë, thirrja e All-llahut: “O ju që keni besuar”. E njëjta, vlen edhe me personin që falet, sa për sy e faqe, para popullit, ai nuk shpërblehet për ato namaze, që i kryen, edhe pse ky njeri bëri një vepër, që All-llahu e kërkon prej robërve të Tij. All-llahu i Lartësuar, është më i pasuri, nga të gjithë ata, që e bëjnë shok. Nëse, dikush e bën një vepër, për hir të Tij, Ai e pranon atë. Nëse dikush, e bën për hir të njerëzimit, All-llahu është i pasur, nuk ka nevojë për ata, prandaj, edhe nuk ia pranon atë, si vepër të mirë. Po sikur të jetë edhe një pjesë e veprës së tij, për hir të njerëzimit ose për pozitë të kësaj bote, All-llahu nuk do t’ia pranojë. All-llahu është i pasur dhe është mbi të gjithë botërat. Muhammedi s.a.v.s., thotë: “Çdo vepër varet nga vendosmëria (ni-jeti), secili do të shpërblehet sipas vendosmërisë së tij”. Ky hadith[7] e qartëson edhe më tepër këtë lloj veprimtarie. Nijeti, e ka vendin e vet, në zemër. All-llahu i krijoi zemrat dhe, Ai, e di fare mirë, se ç’ka në to dhe çka fshehin ato. Ai, plotësisht, e di, por kemi njerëz, të cilët, mendojnë se një ditë do t’a mashtrojnë All-llahun e Lartësuar, e kjo, pra, është katastrofa njerëzore. Filozofët orvaten, derdhin shumë mund, humbin vite të tëra, vetëm për të treguar dhe vërtetuar se All-llhau ekziston. Angazhojnë trurin, në vend se t’a marrin atë të gatshme nga shpallja qiellore, të cilën All-llahu i Lartëmadhëruar, ia zbriti qenies njerëzore. Hulumtojnë, lodhin trurin për t’a zbuluar Atë, që ishte krijues i saj. Mendja ka detyrë, ose më mirë të themi, ka shumë detyra në jetë, por ajo, asesi, nuk është e detyruar të vërtetojë ekzistencën e All-llahut. Kjo, është mbi fuqinë e saj, nëse nuk shërbehet me reve-latat e zbritura nga All-llahu, për robërit e Tij, ajo nuk e gjen rrugën. All-llahu, i dërgoi këto revelata, për t’a ndihmuar mendjen njerë¬zore, si dhe të kenë argument për vetet e tyre. Këto i shërbejnë, prej ditës që i krijoi, deri në ditën e kataklizmës. Por ja, që kemi filozofë, të cilët duan t’ia tejkalojë Atij. Mundohen t’i servojnë mendjes, gjëra të cilat janë mbi diametrin e mundësive të trurit të tyre. All-llahu neve na ka treguar: Ja, kjo është rruga e adhurimit dhe na e ka sqaruar atë. Na e bëri të qartë, se cila rrugë është e mirë dhe cila është e keqe. Krijuesi, këtë, e ka një argument të forte, para njerëzimit. Kemi njerëz që adhurojnë diellin, idhujt ose diçka tjetër, vetëm e vetëm, që t’a përjashtojnë besimin në All-llah. Këto mësime të kota, janë shkak, që revelata e All-llahut, mos t’iu bie në dorë. Prandaj, këta, nuk do t’a dinë, se cila është rruga e vërtetë, për robërit e All-llahut. Ne nuk kemi dëgjuar, që dielli të ketë dër-guar pejgamberë, për t’i udhëzuar njerëzit, edhe pse njerëzit e ad-hurojnë diellin. Gjithashtu, nuk kemi dëgjuar, që idhujt të kenë dërguar pejgamberë, edhe pse njerëzit i adhurojnë idhujt, qofshin ato në formë skulpture ose qenie të gjalla, si kafshë etj. Me fjalë të tjera, çdo gjë, që i largon njerëzit nga e vërteta dhe i drejton drejt pasioneve të tyre. Po t’a gjykojmë logjikën, si një tërësi dhe mendjen, si një tërësi tjetër, që të dyja nuk na orientojnë ne, nga gjërat që janë mbi mundësitë e të dyjave, së bashku. Duke e ditur këtë, njeriu, prapë se prapë, mundohet të futet aty ku nuk i takon, ai mundohet t’i thyejë të gjitha forcat ose pengesat, që e rrethojnë. Këtë e bën, nga injoranca e vet, ai nuk bazohet në parimet e veta, me drejtësi. Ar-gument, i kësaj që thamë, është se ne nuk njohim ndonjë shkollë filozofike, të ketë ndonjë metodë, përveç metodës së metafizikës. Ose, diçka që të jetë mbi materien e të dalë jashtë materies, dhe me to, të mundohet të arrijë rezultatet e njëjta, të shkollave të tjera para tyre. Por, secila shkollë, sjell rezultate të kundërta prej shkol-lave të tjera. Asnjë, nga këto shkolla, nuk arriti rezultatin e njëjtë, që të paktën të ishte i pranuar nga mendja e njeriut. Lidhja e njeriut, me botën e jashtme, bëhet nëpërmjet shqisave. Si gjallesë njerëzore, për të arritur dhe kuptuar, atë që e rrethon, i duhet të ndihmohet prej pesë shqisave të njohura:
Me këto shqisa, ne e njohim botën e jashtme. Këto, kanë rol ndërmjetësues dhe na mundësojmë të dallojmë botën, bile edhe ia japim atributet ose karakteristikat, të cilat i nxjerrim prej tyre. Për shembull, ngjyrat i dallojmë me anë të shqisës së të pamurit. Me shqisën e shijimit, e shijojmë të ëmblën, të idhëtën, të mirën ose të keqen, etj. Pra, bota e jashtme, e cila na rrethon, kuptohet ose nji-het, me anë të këtyre shqisave. Por, cilat janë ato, që na lidhin me botën e brendshme të njeriut? Si mund të ndërlidhemi me to? Cila është ajo brendi? A bëhet ndërlidhja me anë të shqisave ose me diçka tjetër? Disa njerëz i thonë intuitë ose aksiomë, disa të tjerë i thonë in-spirim i veçantë, disa të tjerë e emërtonjë me emra të tjerë, e kështu me radhë. Një gjë është e ditur, se kjo nuk shpjegohet me anë të pesë shqisave, të cilat shërbejnë për njohjen e botës së jashtme. Kjo arrihet me diçka tjetër, e cila siç thashë më parë, quhet si inspirim, intuitë, aksiomë ose ndjenjë e brendshme, etj. Të bëhemi pak më studiozë rreth kësaj. Së pari, të fillojmë me shqisat, të cilat na mësojnë botën e jashtme. Njeriu sheh ngjyra të llojllojshme, dëgjon zëra të ndryshëm, prek elemente të ndryshme, shijon ushqime të llojllojshme, ndjen erëra të ndryshme. Kjo është lidhja e njeriut me botën e jashtme, kurse lidhja e tij me brendinë e tij, bëhet me anë të ndjenjës së urisë. Ne, urinë nuk e shohim, nuk e prekim, nuk e shijojmë, por e ndiejmë atë. Ç’ka pas urisë? Kemi, për shembull, dashurinë, urrejtjen etj. Njeriu dashuron, ose e urren ndonjë njeri, ose diçka tjetër, duke mos qenë, këtu, shkak ndonjë ndjenjë e njohur. Pra, paskemi diçka edhe të brendshme. Ne na lejohet t’a ndie-jmë atë, në mënyra të veçanta. Këto i ndjejmë, i njohim plotësisht, por ne nuk i shohim ato ndjenja. Sado të flitet ose të shpjegohet, për shkakun e dashurisë ose urrejtjes, nuk do të arrinim t’a njihnim, se çka solli deri te shkaku i ndjenjës së dashurisë ose të urrejtjes. Këto ndjenja, nuk janë në mesin e pesë shqisave të jashtme, për të na shpjeguar saktësisht, ose për t’a përcaktuar, këtë marrëdhënie ndërmjet njeriut dhe materies. Kështu që, dijetarët janë të kujdes-shëm kur flasin për shqisat. Ato vlerësojnë lidhjen e njeriut me botën e jashtme, por, tek njeriu, gjendet edhe talenti, instikti, ndjenja, inspirimi ose edhe të tjera gjëra, që janë dhe ekzistojnë në brendinë e tij. Të gjitha këto, e lidhin njeriun me brendinë e tij njerëzore dhe, si të tilla, ndikojnë dukshëm në personalitetin dhe qenjësinë e tij. Ne mundohemi t’i mohojmë ato, që nuk i nënshtrohen logjikës. Në brendinë e njeriut, ka edhe shumë gjëra të tjera, të cilat nuk janë shqisa, por, që e lidhin me botën e jashtme. Njeriu, mund të ndërlidhet me botën dhe me brendinë e tij, pa ndikuar njëra prej shqisave të sipërpërmendura, të njohura si ndërmjetësuese. Ç’është e vërteta, inspirimi, ndjenjat ose sensibilizimi, janë brenda qenies njerëzore. Këto ndjenja, ekzistojnë para asaj, që na rrethon nga bota. Foshnja, për shembull, ndjen uri ose etje dhe ato i prezanton, duke qarë, para se t’i përdorë shqisat e saj, që e lidhin me botën e jashtme. Duke qenë foshnje, ajo ndien ngrohtësinë, dashurinë , urejtjen, vrazhdësinë, mëshirën, të gjitha këto, janë prezent, që në minutat e para të jetës së saj. Kurse, në anën tjetër, shqisat, duhet të presin disa javë, që të aktivizohen dhe të plotësojnë nevojat e shumëduhura të foshnjës. Nëse, studiojmë brendinë dhe këto ndjenja të brendshme, do të gjejmë, se prej ndjenjave më të fuqishme, është ndjenja e ekzistimit të All-llahut. Kjo ndjenjë, mbase, është e tillë, që përmban një pre-cizitet të jashtëzakonshëm, që i përket madhështisë së All-llahut të Lartëmadhëruar dhe forcës së Tij. Kjo ndjenjë e mbikalon forcën e Universit, si dhe të gjitha ato ekzistanca, të këtij lloji. Kjo ndjenjë, e vërteton ekzistimin e një forceje të brendshme të njeriut, e cila, e motivon atë t’a ndiejë ekzistimin e Krijuesit të Lartësuar. Emrin e All-llahut, nuk mund t’a njohin pesë shqisat. Ai është më i madh, se mundësia e tyre. Atë, mund t’a njohë ndjenja, e cila është në brendi të njeriut, ajo ndjenjë, që nuk shihet. Pra, fjala All-llah, është mbi mundësitë e pesë shqisave tona. Kur, veshi dëgjon diçka, ne e kuptojmë atë, por ai nuk mund të dijë se ç’ka në brend-inë e qenies njerëzore, për të gjykuar diçka, që neve nuk na është e qartë plotësisht. Atij, i është disi i njohur, por që ne nuk e kupto-jmë, e as nuk jemi në gjendje t’a zbërthejmë atë, por na është i njohur. Kur dikush na e përkujton emrin e All-llahut, menjëherë deponia e mendjeve tona, thotë se, ky emër, sinjalizon një fuqi të jashtëzakonshme. Tregon se, kjo forcë ka krijuar botërat dhe është mbi mundësitë e mendjes sonë, si dhe jashtë fuqisë së shqisave tona. Atëherë, si t’a njohin ekzistimin e kësaj force? Si mundet, që ky emër, të jetë mbështjellur tek ne, kur kjo forcë është jashtë rrethit të shqisave dhe mendjes sonë? Këtu, përfshihen fuqitë që janë në brendi, si inspirimi dhe ndieshmëria. Ato na thonë se, kjo fuqi, edhe pse është mbi mundësitë e mendjes dhe shqisave, ajo ekzis-ton në brendinë tonë, prandaj njeriu ose qenia jonë, e kupton dhe e ndien ekzistimin e Tij. Qysh në kohërat e vjetra, filozofët janë marrë me metafizikë. Këtu, do të kisha veçuar filozofinë antike të grekërve. Hulumtimet e tyre, kishin dalë nga sfera e materies, ata hulumtonin rreth krijimit dhe forces, që qe shkaktare, për ngritjen e kësaj bote. Ata, nuk u morën vetëm me këto hulumtime, por merreshin edhe me shumë hulumtime të tjera, që patëm rast t’i njohim nga librat e filozofisë. Ky përkushtim, na bën kurioz të pyesim, a thua, kush ju tha atyre se duhet t’a studiojnë botën, jashtë kësaj materie? Kush ju tha, se gjendet diçka tjetër, jashtë kësaj materie, dhe këtë, domosdosh-mërisht, duhet t’a studiojnë? A thua, si e kuptuan ata, se ka diçka jashtë materies, kur shqisat nuk na sinjalizojnë një gjë të tillë? Me këtë, nuk kemi për qëllim të hapim diskutimin dhe të polemizojmë filozofët grekë. Nuk kemi për qëllim t’i vlerësojmë shkollat e tyre filozofike, cilat prej tyre ishin të sukseshme, e cilat jo. Kjo, nuk na intereson aspak. por, ajo që ne do të na interesojë është pyetësori, çka i motivoi filozofët grekë të hulumtojnë ose studiojnë metafizikën? S’do mend. se ata i ka motivuar dikush, por cila ishte ajo fuqi e brendshme e motivimit? Duke qenë se fjala është për metafizikën ose jomaterien, ata, me siguri, nuk i ka motivuar e as ngacmuar ndonjë nga shqisat e njohura të materies, që kjo pastaj t’i detyronte në këtë lloj hulumtimi. Njeriu, që në agim të historisë, ose më saktë, që nga fillimi i kri-jimit të tij, është marrë me metafizikën. Atë e shpjegonin në mënyra të ndryshme, pastaj ata dinin, nganjëherë, edhe të merrnin kahje të ndryshme. Kishte raste, që asaj edhe t’i nënshtroheshin, ose, dre-jtëpërdrejtë, edhe t’a adhuronin këtë forcë të metafizikës. Por, ajo që është më me rëndësi, për ne, këtu, është se kjo paraqet ndjenjën e njeriut, se atë diçka e bren thellë në brendi. Kjo brendi, sikur i thotë atij, ose sikur e inspiron atë, duke i thënë: jashtë kësaj bote, ka edhe diçka tjetër!? Ajo, është një fuqi e papërshkruar dhe mad-hështore. Secili njeri, e ndien në brendinë e vet, ekzistencën e All-llahut. Ai, prezencën e kësaj fuqie e ndien dhe e sheh, se është jashtë këtij rrethi, jashtë universit. Me siguri, se në vetë brendinë e njeriut, do të jetë një element, që e motivon atë, për t’a njohur dhe kuptuar se kjo botë, me gjithë hapësirën rrethuese, që ne e vëre-jmë, nuk mundet të qëndrojë pa një fuqi madhore, e cila, është në gjendje t’a udhëheqë botën me precizitet kaq të madh. Bota, në të cilën ne jetojmë, rrethohet prej materies. Atëherë, si mundet kjo të krijojë elemente të tjera jashtë materies? Shqisat nuk mund të na thonë, se prapa kësaj, është një forcë tjetër shumë e fuqishme, që është në gjendje të shkatërrojë çdo gjë. Përderisa, ma-teria nuk jep këto rezultate, atëherë, me siguri, duhet të ekzistojë një forcë tjetër, jashtë kësaj materie, e cila, e solli këtë parandjenjë. Kjo, gjithashtu, na mësoi se kemi gjëra, që janë në kundërshtim me materien, prandaj, duhet hulumtuar rreth saj. Ky ishte edhe fil-limi i të menduarit rreth kësaj fuqie. Sikur të mos ekzistonin këto ndjenja në brenditë tona, dhe sikur mos të ishin të forta, atëherë, këto nuk do t’i studionim. Por, faktet, flasin se këto studime, sa vi-jnë e shtohen, dita më ditë, gjatë historisë sonë njerëzore. Kemi edhe një vështrim tjetër, të cilin e vlerësoj se duhet regjis-truar. Kur njeriu fillon të mendojë ose të studiojë ekzistencën e All-llahut, ose në momentin kur ai mendon në fuqinë madhore, që është mbi këtë univers, ai, me siguri, duhet të jetë në moshë. Ai duhet të ketë kaluar një kohë bukur të gjatë të jetës së tij. Në të shumtën e rasteve, njerëzit që fillojnë të mendojnë hollësisht për këto gjëra, duhen së paku të kanë një moshë prej njëzet deri tridhjetë vjetë. Ata duhet të jenë të pjekur dhe të gatshëm të deba-tojnë për këto gjëra. Pyetja, e cila del si imperativ i kësaj teme, do të ishte, me çfarë logjike kanë adhuruar këta njerëz All-llahun, para se të arrijnë në këtë moshë? Si t’a kuptojë filozofia, kur mendja e njeriut, paska nevojë për pjekuri e dituri më të madhe. Duheshka, pra, t’i rreket studimit, të ketë mbështetje për të arrirë në një njohuri shumë të vogël, dhe pas kësaj njohurie, do të kuptojë diçka nga metafizika. Kemi njerëz ose mendje të thjeshta, që nuk kanë lexuar asnjë libër, si dhe nuk kanë mësuar mbi materien ose metafizikën, por e njohin ekzistencën e All-llahut. Ata, e adhurojnë Atë me bindje, gjithashtu vërejmë se këta, nuk janë njerëz që hapin polemika, ata, absolut-isht, as edhe nuk debatojnë rreth kësaj teme. Këta, e pranojnë ekzistimin e All-llahut, i luten Atij, dhe tek ta, nuk vërejmë asnjë kundërshtim. Jetojnë sipas mënyrës së tyre, në harmoni të plotë dhe nuk vërejnë ndonjë dis’harmoni mes kësaj bote dhe ekzis-tencës së Krijuesit të Lartësuar. Shumica e tyre, e ndiejnë harmon-inë, brenda natyrës së tyre edhe pse shumëçka iu është e panjohur. All-llahu i Lartësuar dhe prezenca e universit, për ta, janë dy gjëra të patjetërsueshme. Prezenca e të dyjave është një realitet në brendinë e njeriut. Përderisa na qenka në brendinë tonë, ajo që e vërteton ekzis-tencën e All-llahut, atëherë prej nga është prezent ky zemërim në botë? Pse dolën shumë rryma ose shkolla të kundërta mes vete? Pse, disa njerëz, orvaten t’a vërtetojnë ekzistimin e All-llahut, në njërën anë, kurse, të tjerë, mundohen t’a mohojnë këtë ekzistencë? Vërtet, cili është shkaku i të gjitha këtyre kundërshtimeve të çudit-shme, që po i shohim, kur qenia njerëzore, në natyrshmërinë e vet, e bart njohjen e ekzistimit të All-llahut? Thënë realisht, këto ndodhin, sepse e tëra kjo, është produkt i pasioneve njerëzore dhe i të gjithë atyre, që mundohen të thellohen në këto tema. Në vend të logjikës, shërbehen me supozime dhe iluzione. Kurse në vend të mendjes, sjellin parafytyrimet. Kështu, mendja njerëzore e mundon veten së koti, duke u thelluar në gjërat, që nuk janë kompetencë e saj. Ato janë shumë më të mëdha, se ç’mundet mendja të kuptojë. Si e tillë, ajo bëhet e stërn-garkuar. Kur ndodh që, ajo duhet të vlerësojë diçka që është në kompetencën e saj, ajo nuk është në gjendje t’a bëjë atë dhe kështu nuk mund t’a prezantojë dëshirën e vet nga stërngarkimi saj dhe kështu përfundon në imagjinata të ndryshme ose fantazira. Mendoj, se duhet këtë t’a sqaroj pak më ndryshe. Mendojmë sikur e mbyllim derën e dhomës, në të cilën jemi duke qëndruar. Pas pak, dëgjojmë një trokitje. Secili prej nesh, është i vetëdijshëm se dikush trokiti në derë, dhe ai është përjashta saj. Kjo është mundësia jonë e parë, nëse shkojmë me këtë logjikë, deri këtu jemi në regull dhe nuk kemi kurrfarë kundërshtimi. Por, nëse do të fillo-jmë të pyesim, thua kush trokiti në derë? A thua është mashkull apo femër? A thua është i gjatë ose i shkurtër? A thua është i bardhë ose i zi? A thua është arab ose joarab? Kur fillojmë t’i shtro-jmë këto pyetje, atëherë këtu fillon debati dhe kundërthëniet. Pse kjo? Kjo, tani, vjen si rezultat i hamendjeve, imagjinatave, parafytyrimeve tona. Po sikur të përdornim logjikën, nuk do të ki-shim debate ose polemika. Kjo, është ajo, që ndodh me shumë njerëz, që lëshohen në këtë fushë të të menduarit dhe imagjinojnë All-llahun. Duke qenë se, kjo lloj imagjinate, është jashtë kalibrit të mendjes njerëzore, atëherë ata sillen rreth një rrethi vicioz. Për t’a imagjinuar gjësendin, ai ose ajo, duhet të jetë një diçka, që i përngjan gjësendit, që e pranon mendja e njeriut. Kur dikush dëshiron të shpjegojë formën e diçkaje dhe të tjerët nuk e kuptojnë, atëherë ai detyrohet t’iu dre-jtohet atyre duke ju thënë: Shikoni, ajo psh. i përngjan topthit. Me këtë ai e kalon, këtë parafytyrim, nga jashtë mundësisë së mendjes së njeriut, në mbredinë e saj. Më pas, njeriu fillon t’a parafytyrojë atë formë. Por, All-llahu nuk është kështu, Ai nuk i gjason askujt. Kështu, çdo gjë që thonë filozofët, i përket kapitullit të imagjinatës, imagjinatë, e cila, nuk mund të kuptohet me mend dhe nuk mund t’i nënshtrohet logjikës. Nëse, në këtë rast, do t’a eliminonim log-jikën, nuk do të kishim kundërshtime. Sepse, All-llahu i Lartësuar, na paralajmëroi Vetë, na tregoi atë, që ne duhet dhe duam t’a dimë. Sa duhet në fakt ne t’a njohin Atë, dhe sa do t’i mjaftojë kjo krijesës njerëzore? Nëse futemi në njohuri më të thella, nga kjo që na u dha, atëherë do të kishim kaluar mbi mundësitë tona njerëzore dhe kështu do të zhyteshim thellë e më thellë, deri në humbje. Por, sikur t’ju përmbaheshim fjalëve të All-llahut, do të kishim një logjikë të shëndoshë. Pra, ajo, që e vërteton ekzistencën e All-llahut është prezente, që në natyrshmërinë dhe në zemrat tona, si-kur që e kemi edhe mënyrën e adhurimit dhe respektimit të All-llahut. Çdo gjë, që duam të dimë për Të, është në Dërgesat e Tij, të cilat i dërgoi përmes të dërguarve të zgjedhur. Logjika thotë, se ne duhet t’i përcjellim këto dërgesa, kurse imagjinata thotë, se ne du-het të hulumtojmë. Nëse, ne vendosim të ndjekim imagjinatën, ose atë që është mbi mundësinë e mendjes sonë, do të humbim edhe pse i kemi dërgesat e All-llahut të Lartësuar, si argumente të mëdha për ekzistimin e All-llahut. Këtu, dua të përkujtoj, një ajet shumë të rëndësishëm, që thek-sohet në Kur’ani Kerim: “Ne do t’u bëjmë atyre të mundur, që t’i shohin Shenjat Tona në univers, si dhe në vetet e tyre, derisa t’u bëhet e qartë se ky (Kur’an) është i vërtetë…” Pse nuk tha i Lartësuari, se do t’u bëjmë të mundur t’i shohin shenjat në tokë, në vend të universit? Ne e dimë mirë, se Kur’ani është tejet preciz në thëniet e tij, prandaj duhet të shohim se në ç’kuptim na paraqitet. Me këtë, i Lartësuari, na ka paralajmëruar, se do të vijë një kohë në të ardhmen, që njeriu do të ketë mundësi të hulumtojë edhe në gjithësi-univers. Jo vetëm kaq, por, mbase, do të shkojë edhe më tutje, që të dijë gjëra që nuk i dimë edhe në ditët tona të tanishme. D.m.th se All-llahu do të na zbulojë edhe shenja të tjera, jo vetëm në tokë, por edhe në univers, së bashku me tokën. Mbase, arritja e njeriut në hënë dhe orvatja e tij pë të arritur në Mars, si dhe orvajtja e zbulimeve të tjera në univers dhe tokë, e vërtetojnë këtë ajet Kur’anor. Disa nga ata, që janë thelluar në shkencë, harrojnë ose hiqen se harrojnë, se e tërë kjo dituri është nxjerrë për njeriun, nga dëshira e All-llahut të Lartësuar. Kemi disa njerëz, që mundohen me filozofira rreth adhurimeve, duke i shpjeguar si produkt i enenrgjisë së mendjes. Kështu, orientalistët orvaten të fusin huti tek njerëzit rreth Kur’ani Kerimit dhe thonë se, All-llahu, thotë: “Të All-llahut janë Lindja dhe Perëndimi”, “Ngado që të kthe-heni, andej, është All-llahu”[8] Nëse All-llahu është në çdo vend, në lindje, në perëndim ose: ngado që të kthehesh andej e ke All-llahun, kjo, a nuk kundërshto-het me përcaktimin e vendit, gjatë drejtimit në namaz? Kjo është një çështje e besimit, dhe kjo prej çështjeve shumë të mëdha. Është një shtyllë, me të cilën njihemi me Hyjninë. Meqë, dituria e All-llahut është mbi të gjitha dituritë dhe përderisa, be-suam në All-llahun dhe iu bindëm kësaj fuqie të madhe, do të ishte e drejtë Hyjnore, që të na trasonte rrugën më të mirë dhe të drejtë. Atëherë, t’i do t’a pasoje këtë rrugë, përderisa ka rrjedhur nga All-llahu i Lartësuar. Kjo është një çështje e besimit (imanit) dhe bind-jes. Kjo është, ashtu siç thamë, se mundësia nuk është e barabartë, ashtu siç nuk është e barabartë edhe dituria. Por, që të dyja sillen ndërmjet mundësisë se All-llahut dhe mundësisë së diturisë së njeriut. Besimi në All-llah, është shtylla kryesore e tij dhe bindja në hyjninë. Për këtë arsye, All-llahu solli çështjen e kibles. Me vendin e kibles[9] besimtarin nuk e ngarkon asgjë. Drejtimi i tij, drejt lindjes ose perëndimit, si dhe drejtimi djathtas ose majtas, besimtarin nuk do t’a vështirësojë gjatë namazit. Ai nuk mundohet gjatë kërkimit të tij, në drejtim të perëndimit në vend të lindjes. Ai, mundin e njëjtë, kishte për t’a dhënë gjatë kthimit të tij. Të shohim një prej ajeteve të All-llahut, i Cili, tha në Kur’ani Kerim, për kiblen: “Do t’u thonë, disa njerëz mendjelehtë: “Çfarë i ktheu ata (muslimanët) prej kibles, në të cilin ishin ata…”[10] Me këtë ajet, këtu dua t’ju përkujtoj një gjë shumë të rëndë¬sishme. Përdorimi i shkronjës ES ose S-in në arabishte, parapërcak-ton vetëm kohën e ardhme. Pra, tregon për një kohë, që do të vijë. Nuk mund të përdorim kohën e ardhshme në të shkruar, e të kemi për qëllim të tashmen. Ajo vepër nuk duhej të kishte ndodhur, por koha e ardhme, paralajmëron kohën, e cila, do të vijë dhe do të ndodhë. All-llahu i Lartësuar, në Kur’an, paralajmëron se: do t’u thonë disa njerëz mendjelehtë, kjo, d.m.th., se këta njerëz ende nuk kanë thënë, por, ata do të thonë, atëherë kur muslimanët do të kthejnë drejtimin e kibles. Paralajmëron se këta njerëz janë armiqtë e kësaj feje. Ata vazhdimisht përpiqen të futin huti dhe dyshim në të, ata imagjinojnë dhe pastaj propozojnë mendimet e tyre të kota, për ndonjë ngjarje si edhe të kësaj tani. Prandaj, i Lartësuari, parala-jmëron se do t’u thonë disa njerëz mendjelehtë. All-llahu i cilësoi ata, para se ata të paraqisnin imagjinatat e tyre, para se t’a thërisnin popullin në këtë mendjelehtësi. Para se t’ju thonë besim-tarëve dhe pejgamberit për këto prapësira, pra, Çfarë i ktheu ata (muslimanët) prej kibles”. Kjo, na bën të kuptojmë se All-llahu i Lartësuar i sfidoi këta pa-besimtarë, dhe këtë, duke i paralajmëruar, se do të ndodhë një gjë e tillë, duke qenë se ata ishin të lirë në veprimet e tyre, për të mos thënë. Atyre iu tha se do të thonë, dhe, ata, të cilët do të thonë ato thënie, janë mendjelehtë. Këtu qëndron mrekullia. Mrekullia është pikërisht këtu, ngase, këta pabesimtarë, ishin të lirë të thonin ose mos të thonin. Plus kësaj, këta njerëz, i etiketoi si mendjelehtë, ky ishte një cilësim poshtërues. Kur’ani, pra, është Libër, me të cilin shprehim adhurimin tonë deri në ditën e fundit - kataklizmës. Ai, mbetet i pa ndryshuar, ai nuk zëvendësohet, e as plotësohet. Ç’kishte për të ndodhur, sikur këta njerëz, mos të thonin, ose mos të pyesnin për kthimin e drejtimit të kibles? Skandal. Mos¬për¬gjigja e tyre do t’a shkatëronte Kur’anin dhe fenë. Pra, kjo ishte një thënie shumë madhore, për sa i përket besimit-Imanit . Por, ja, ajo kohë erdhi, ata thanë se Muhammedi, në librin e tij, i cili i “revelo-het” nga All-llahu, tha se do të vijnë njerëz, të cilët janë emëruar si mendjelehtë, ç’u bë me ta dhe me muslimanët dhe ndërimin e kibles së tyre. Askush nuk pyeti, e as nuk u ndikua me këtë temë, që të gjithë t’a dinin se ky libër nuk është shpallje nga All-llahu dhe se kjo fe është e Muhammedit. Përderisa, All-llahu është predikues dhe Ai është veprues, Ai bëri që të vërtetohen kundërshtarët e Kur’anit dhe të Muhammedit s.a.v.s., duke u bindur në realitetin e tij. Kur, All-llahu i Lartësuar, thotë se do të thonë mendjelehtit, për kthimin e drejtimit të kibles, prej xhamisë së Aksasë (Jerusalem), në xhaminë e Mekkes - Qabe, me këtë paralajmëroi se ata, pa dy-shim, do të kundërshtojnë, para se të flasin, edhe pse ata janë paraqitur si njerëz të ligë dhe mendjelehtë. Këta pabesimtarë, vërtetë, do të kundërshtojnë Kur’anin, si vërtetësi e asaj, që u tha nga Fjalët e All-llahut. Këta. do të orvaten të futin huti, vazhdimisht, në këtë fe. Këta. nuk ndryshuan asgjë, ata vetëm sa i vërtetuan thëniet e All-llahut, në Kur’ani Kerim, që ishin të paralajmërura. Njëkohë¬sisht, bënë që vetë kundërshtarët, t’a vërtetojnë këtë fe, duke mos qenë në gjendje t’a ndryshojnë zgjedhjen e tyre, edhe pse kishin mundësi dhe alternativa të tjera. Pra, ndërrimi i kibles, konsiderohet mrekulli madhore, tek be-simtarët. All-llahu i Lartësuar, me këtë, i sfidoi, “Të All-llahut janë Lindja dhe Perendimi”, konsiderohet si një tjetër mrekulli. Kjo, gjithashtu, paralajmëron se feja islame do të shpërndahet në mbarë rruzullin tokësor. Ithtarët e kësaj feje, do të falen nga shumë drejtime të ndryshme. Dikush, do të falet nga lindja, tjetri nga perëndimi, dikush nga veriu e dikush nga jugu. Që të gjithë, do të drejtohen drejt kibles, e ajo është Qabeja (shtëpia e All-llahut). Nam¬azi do të jetë në rregull, si për atë, që është drejtuar në dre-jtimin e Kibles, si për atë, që mendon se është drejtuar drejt kibles, e në realitet, drejtimi i tij është i gabuar (jo qëllimisht-përkth.). Kështu, kuptohet namazi në aeroplan, në anije edhe pse aeroplani dhe anija gjatë faljes mund t’a ndërojnë drejtimin e kibles. Qëllimi i drejtimit tonë drejt kibles, ka përqëllim unisonin e muslimanëve dhe drejtimin e tyre drejt shtëpisë së shenjtë të All-llahut. Kuptim edhe më të madh do të kishte, bindja në All-llahun e Lartësuar, si Hyjni e vetme. Për shembull, një prej ritualeve të haxhit, është puthja e gurit[11] , gjuajtja e (shejtanit) me gurëz tek disa shtylla[12] . Me këto veprime, ne nuk i nështrohemi ose bindemi mendjes, ose lo¬gjikës sonë, por, në këso raste, ne i jemi bindur urdhërave të All-ll¬ahut, jemi të bindur dhe besojmë se aty ka Urtësi, përderisa Ai i ka urdhëruar. Duke qenë në këtë gjendje, njeriu i përket njërës prej tre situa-tave, që janë: Njeri besimtar, që përcjell çdo gjë, që thuhet nga All-llahu i Lartësuar, për vërtetësinë e Hyjnisë së Tij, si dhe të vërtetat, mbi formën e adhurimit ndaj Tij. Kur janë në pyetje nënshtrimi në All-llahun xh.sh, vërejmë se Kur’ani Kerim iu drejtohet besimtarëvë e jo njerëzimit. All-llahu, në Kur’an, asnjëherë nuk thotë: O ju njerëz! Bëjeni këtë, e mos e bëni këtë. Por Ai, iu drejtohet duke thënë: O ju që keni besuar (o ju besimtarë)! Ju drejtohet, këtyre njerëzve, ngase, këta, e dinë dhe e njohin madhështinë e All-llahut . Këta e dëgjojnë, i ndjekin thëniet e All-llahut, ashtu siç e ndjek i sëmuri kurën e mjekut më të mirë në botë, duke mos e kundërshtuar për barërat. Ai, asesi nuk e kundërshton atë, bile, e dëgjon me shumë vëmendje, se si t’i përdorë ilaçet. Ai, këtë e bën, nga bindja dhe re-spektimi i diturisë së mjekut. Njeri kafir[13] ose pabesimtar. Ky person ka lirinë e vet, është i lirë të bëjë çfarë të dojë, ngase për të, fjala ’mëkat’ nuk ekziston. Nuk ka mëkat, meqë ka mohuar All-llahun xh.sh. Ky është i barabartë me atë pacient, i cili, i copëton recetat dhe të gjitha udhëzimet e mjekut, të cilat, ia ka shkruar për kurimin e tij. Të gjithë shprehin keqardhje për të, por, tek e fundja, nuk kanë se ç’ti bëjnë, ai me vetë dëshirë e dëmton veten. Nëse nuk beson, bën ashtu si t’a merr mendja. Njeriu, i cili, ka besim në vetëdijen e vet, ai është i përkushtuar, që me anë të dijes së vet, të arrijë deri në nivelin e diturisë së All-llahut të Lartësuar. Për ne, edhe ky është i humbur, pasi do të dër-mohet gjatë tërë jetës së vet dhe, në fund, nuk do t’a arrijë, as për së afërmi, diturinë e All-llahut të Lartësuar. Kjo është një nga çështjet më madhore të besimit (imanit). All-llahu ia lehtësoi mendjes së njeriut jetën, pasi na dërgoi të deleguarit e Tij (pejgamberët). Me këtë lehtësim, na sqaroi, rrugën e mënyrës së jetesës, në këtë planet. Por kemi shumë njerëz, që e refuzojnë këtë mëshirë të All-llahut të Lartësuar. Këta, preferojnë t’a lodhin trurin dhe vetëveten e tyre dhe, në fund, nuk munden të arrijnë në asnjë rezultat. Një prej çështjeve shumë madhore të imanit, është bindja në All-llahun e Lartëmadhëruar, nënshtrimi i njerëzve në adhurim dhe përgjegjësi. Kjo, nuk ka alternativë tjetër. All-llahu i Lartësuar, bëri që, imani, të jetë provimi i qenies njerëzore, dhe, njëkohësisht, nënshtrim në All-llahun xh.sh. Ai na thotë: po qe se, vërtetë, besoni dhe më adhuroni, dhe deklaroheni se: Nuk ka Hyjni tjetër, përveç All-llahut, atëherë kjo nënkupton, se kjo është ajo rruga e pranimit të urdhërave, si p.sh. vepro ose mos vepro. Ky besim dhe bindja jonë, e ka edhe lirinë e përzgjedhjes, kjo do të vazhdojë derisa të zgjatë ky iman në zemër. Nëse, vërtetë, më keni besuar për Zotin tuaj, dhe si Krijuesin tuaj, atëherë duhet të vazhdoni jetën tuaj, ashtu siç Ua kam skicuar rrugën. Kur ne e adhurojmë All-llahun xh.sh., ashtu siç Ai dëshiron, ne nuk duhet t’i përzihemi në përlig-jje. Ne konsiderojmë, se mendja jonë është në rrugën e Atij, që është më i ditur se ne dhe, Ai, na mëson si t’i lutemi Atij. Duhet t’a dallojmë dhe të jetë e qartë se, Ai Krijues është All-llahu, e ne jemi robër të Tij. Mbase, ndërimi i kibles, ishte provim i imanit tonë. Të drejtuarit tonë, kah lindja ose perëndimi, nuk e ngarkon dhe rëndon besim-tarin. All-llahu i Lartësuar thotë: “…dhe Kiblen, nga e cila ti ishe drejtuar, nuk e bëmë për gjë tjetër, përveç se të dimë (provojmë) se cili do t’a pasojë të dërguarin (Muhammedin s.a.v.s.), nga ata, të cilët e braktisën rrugën e tij (duke mos ju bindur të Dërguarit). Vërtetë, edhe pse ,kjo ishte gjë e madhe (si dhe e vështirë), përveç atyre që i udhëzoi All-llahu. Dhe All-llahu nuk do t’ua humbë besimin[14] tuaj. Vërtetë, s’ka dyshim se All-llahu ndaj njerëzimit është Dhurues i Mirë¬sive dhe Mëshirëplotë.” Shumica, që polemizojnë Imanin, nuk sjellin argumente për po-himet e tyre. Ata gjithnjë i shmangen polemizimit të Dërgesës, ose rrugës, të cilën e skicoi All-llahu xh.sh. për robërit e tij. Njëri prej tyre, mund të shprehet: Ky Kur’an, nuk ka mundësi të jetë nga All-llahu xh.sh, por këtë, që e shpreh dhe e thotë, nuk mund t’a vërte-tojë dhe argumentojë. Kështu nuk e informoi All-llahu i Lartësuar, por, gjithashtu, këtë lloj refuzimi, asnjëri, nuk e ka argumentuar, për gjithçka që thotë, por mbështetje ka supozimin e tij, që është ba-zuar në hamendje të tij. Mundohet t’a realizojë qëllimin e vet, duke ikur nga sheriati i All-llahut, në një sheriatin tjetër njerëzor. Kjo është mbi mundësitë e së drejtës së tij. Gjithashtu edhe shumë të tjerë ngurojnë aty, ku nuk është e dre-jta e tyre. Disa i tradhtojnë njerëzit, orvaten të përfitojnë popul-laritet, për këtë, ata sjellin hipoteza dhe teori të shumta, edhe pse ato nuk janë zbuluar shkencërisht. Shohim duke propaganduar te-orinë, se, gjoja, njeriu e ka prejardhjen prej majmunit. Kjo teori është bazuar në supozime. Ai, i cili, e thotë këtë, ai nuk është dë¬shmitar i transformimit të majmunit në njeri, gjithashtu nuk është në gjendje t’a transormojë majmunin në njeri. Me këtë njeri, do të debatoja në këtë mënyrë. O ti njeri, eja këtu dhe më trego a e ke dëshmuar transformimin e majmunit në njeri? Do të thotë: jo. A mos vallë dëshmove krijimin e njeriut? Do të përgjigjet: jo. A mos e ke dëshmuar krijimin e majmunit? Gjithashtu do të thotë: jo. A ke mundësi ta transformosh majmunin në njeri? Do të thotë: jo. Atëherë ku bazohesh ti me këtë teori? Do të thotë: me vrojtime dhe hamendje. Atëherë, të debatojmë, sipas vrojtimeve dhe hamendjeve. Teo-ria e evolucionit është sendërtuar në bazë të hamendjes, ajo, si e tillë, është e papranuar ose, për ndryshe, le të na thonë ata, a mundet njeriu të bëjë dallimin e një vremçthi nga vremçthi tjetër, ose në mes një kali me kalin tjetër, të të njëjtit lloj, ose në mes një majmuni dhe majmuni tjetër. Përgjigja e tyre me siguri do të ishte: jo. Por ky, do të ishte në gjendje t’a bëntë dallimin e njeriut dhe milionave të tjerë, edhe pse të gjithë ne jemi të krijuar në të njëjtën formë. Që të gjithë ne, kemi sy, veshë, gojë, duar, këmbë, e të tjera. Një formë e njëjtë, si edhe ato forma të kafshëve, në aspektin shtazor. Por, secili njeri, ka pamjen, që e dallon nga miliona njerëz. Kur dëshiron t’a dallojmë një njeri, në mesin e milionave të tjerë, themi se ky është Aliu, ky është Ismaili, kurse kjo është Fatimja, e ky këtu është babai, kurse kjo tjetra është motra, etj. Kush është ai, i cili dalloi njeriun nga njeriu tjetër? Nëse krijimi është sipas teorisë së evolucionit, atëherë, kush e bëri dallim shtazor? Ai, i cili, e bëri këtë dallim, është All-llahu i Lartësuar, për t’a drejtuar këtë jetë, të cilën e skicoi. Bëri dallime në këtë botë, për t’u përgjigjur në botën tjetër. Sikur, mos të kishte dallime në mes njerëzve, jeta do të ishte e pamundur dhe e paorganizuar. Do të ishte e pa mundur të dëshmohej për veten në botën tjetër. All-llahu dalloi njeriun me një precizitet të fuqishëm, derisa edhe poret e gishterinjëve ia bëri të ndryshme, në mes miliona krijesave. Që prej fillimit e deri në fund, fytyra e një njeriu nuk përsëritet me fytyrën e një njeriu tjetër. Mbase, argumenti më i miri do të ishin fytyrat e mbretërve, të cilët kanë lënë këtë tokë dhe vdiqën para disa shekujsh. Do të jemi në gjendje ta dallojmë pamjen e Ramsesit, Kleopatrës ose Napoleonit, nga njerëzit e tjerë të gjallë. Edhe pse, ata kanë vdekur shumë më parë, dhe vazhdon përsëritja e pasardhësve të tyre, pamjet e tyre nuk përsëriten. Kjo bëhet, ngase njeriu duhet të njihet dhe të japë llogari, sipas pamjes së tij. Ky dallim, kaq preciz, është një mrekulli në vete, dhe kjo nuk mund të ndodhë nga vetë zhvillimi evolucional ose rastësisht, por është vepër e mrekullueshme e All-llahut dhe fuqisë së Tij. Ajetet e Tij, të cilat ia shpalli njeriut, janë ato, të cilat vërtetojnë thënjet e All-llahut të Lartësuar: “Ne do t’u bëjmë atyre të mundur, që t’i shohin Shenjat Tona në univers, si dhe në vetet e tyre, derisa t’u bëhet e qartë se, ky (Kur’an) është i vërtetë…” Bile, mendja e njeriut, e vendosur nga All-llahu xh.sh., në një pjesë të vogël të trupit, është e përbërë nga miliarda qeliza nervore. Këto miliarda qeliza, veprojnë në mes grindjeve dhe sulmeve të ndryshme, si dhe mbrohen. Në këtë gjendje, ato japin edhe sinjale. Kemi tre mijë tubacione kapilaresh, të cilat shijojnë ushqimin. Ato japin shenja, nëse është i ëmbël ose i idhët. Secila ngjyrë, ka shijen e vet, në ushqim. Nëse i afrohemi zjarrit, do të bërtisnin trish-tueshëm tridhjetmijë qeliza të kokës: “kujdes” dhe, në moment, do t’a ndienim zjarrin, të cilit iu afruam. Kjo mrekulli, nuk është e mundur të plotësohej nga zhvillimi evolucional. Dallimi i jashtëza-konshëm dhe shumë i madh mes njerëzve dhe krijesave të tjera, argumenton përsosmërinë e Krijuesit. Kjo Fuqi e Mbinatyrshme, mori një grusht dhe, pastaj i tha atij:’ bëhu’ dhe u bë ky njeri, i cili jeton sot në tokë. Pastaj, ky njeri, ndërton dhe jeton, ngrihet, zhvil-lohet dhe, si rezultati i përparimit të tij, iu mundësua të shkojë në Hënë. Shiko se çfarë mundi të bëjë ky njeri, dhe çka do të mund të bëjë në të ardhmen. Do të arrish të kuptosh, se ç’bëhet nga një grusht dheu, pasi të ketë ndikuar ndihma dhe fuqia e All-llahut. Njeriu, në brendinë e vet, ka enigma. Gjithçka që zotëron, All-llahu i Lartësuar, nuk ia zbuloi njeriut të një gjenerate. Në të shum-tën e rasteve, njeriu nuk e kupton as veten e vet, ai nuk ka arritur thellë në brendi të sekreteve të tij. Karakteri i njeriut, edhe sot, vazhdon të jetë enigmë e madhe tek shkencëtarët dhe hulumtuesit. Kemi disa ligje të njohura për ne, ato edhe më tutje na sundojnë. Si bëhet me ato ligje, që nuk janë të njohura ende për ne, dhe sundo-jnë në sjelljet tona? Për shembull, kur njeriu dashuron, nuk e di pse dashuron. Ndoshta, individi që e dashuron, nuk e meriton atë mirënjohje. Mund të jetë njeri shumë keqbërës, si dhe mund të ketë sjellje, të cilat nuk na pëlqejnë, bile të jenë të urryera, megjithatë dikush e dashuron. Dashuria dhe urejtja janë të ndieshme, truri njeriut nuk i kupton ligjet e tyre. Bile, në të shumten e rasteve, në to, ka gjëra që janë në kundërshtim të plotë me logjikën dhe arsyen. Emocionet dhe ndjenjat, tek qenia njerëzore, janë përplot përplasje të çuditshme. Ato, shpeshherë, janë logjike dhe kemi prej tyre alogjike, ato sakrifikohen dhe kanë egon e tyre. Ato, në brendi, kanë enigmën dhe do të mbeten enigmë. Nëse qenia njerëzore është enigmë, ne, nuk jemi në gjendje t’a kuptojmë atë. Në të, është natyrshmëria dhe, këtë, të gjithë e ndie-jmë. Kjo natyrshmëri është lidhja ose ndërmjetësimi mes kësaj qenie, me All-llahut të Lartëmadhëruar. Ai gjendet në ne, sipas natyrshmërisë sonë. Atë e njeh fëmia, i riu dhe plaku. E njeh in-telektuali dhe jointelekuali. Këta, nuk arrijnë të bashkëveprojnë në njohjen e një gjësendi mes vete, por pa dyshim që të gjithë e ndiejnë dhe e kuptojnë fjalën All-llah. Edhe pse të ndryshëm në njohuri, zemrat e njerëzve dridhen, kur e dëgjojnë fjalën All-llah. All-llahu i Lartësuar, i thërret emocionet tona, të cilat ne nuk i njohim, por ato janë në dijeninë e All-llahut. Njerëzit më të gëzueshëm, janë ata, që janë të qetë. Këtyre, All-llahu, iu dha qetësinë dhe harmoninë, në këtë botë dhe tjetrën. Ata jetojnë në harmoni dhe në qetësi, në sajë të thënjeve të Tij, drejtësisë, fuqisë, mundësisë, diturisë dhe ekzistimit të Tij. Janë të qetë, ngase janë të bindur në ekzistimin e All-llahut dhe ahiretit[15]. Janë të njoftuar me këtë botë surealiste, e kuptojnë realen nga jorealja dhe i janë bindur ndihmës së All-llahut të Lartësuar, për ata që zgjedhin rrugën e drejtë. Janë të bindur në parapërcaktimin e All-llahut, si një e mirë. Atë që e jep, është e mirë, gjithashtu, atë, që ndalon, është e mirë. Ndalesa, nga Ai, është mëshirë, sepse na largon nga të këqijat ose na mbron prej tyre. Parapërcaktimi i All-llahut, për këtë lloj qenie, si në lejime ashtu edhe në ndalime, është për të mirën e tij. Kjo qenie, beson në All-llahu xh.sh., sepse i mbron ata, që e besojnë Atë, dhe besojnë se, All-llahu, i do të gjithë robërit e Tij besimtarë. All-llahu është Mëshirëplotë në Gjykimin e Tij me besimtarët. Nuk ka mizor, që mund t’i shmanget drejtësisë së All-llahut, si dhe, nuk ka diktator, që e tejkalon mundësinë e All-llahut, gjithashtu, nuk ka zullum-bërës, që t’i shpëtojnë dënimit të All-llahut. Në të shumtën e rasteve, njerëzit i shohin gjërat, nga një shikim tjetër. Çdo ditë, shohim padrejtësi dhe tirani të shumëllojshme. Po vërehet se tirania, po e kaplon planetin tokë. Pyesim, ku është dre-jtësia e All-llahut? Por, thënë, realisht, zemrat na janë ngushtuar, kemi presion të brendshmëm, sepse një pjesë, nga Urtësia, është e fshehur për ne. Ishte dëshira e All-llahut, që edhe këtë, të na e shpjegojë, për t’a parë dallimin, në të shumtën e rasteve, mes ndodhive të dukshme dhe atyre të vërtetave. Kjo temë, do të shtjel-lohet në kapitullin e ardhshëm, rreth sinjaleve të kaptinës Kehf (shpella). | ||||
Referencat | ||||
| ||||
|