Vitviteja/Ymer Prizreni

Ymer Prizreni
NË ENCIKLOPEDI

Njohuritë e jashtme janë për botën, kurse njohuritë e brendshme janë për Zotin

“Efendi, na çka me ba, A ban turkut pushkë m’i ra? Myderrizi kish pas thanë: - Kur asht fjala për Vatan, Jo veç turkut e ati tjetrit, Po ni plumb kush ja jep Mbretit, Ka me shkue në lula të xhenetit! Fjalt e hoxhës kur i nguen, Të tanë burrat n’kamë u çuen, Lidhën besën e pajtuen gjaqe, - Me vent tonë s’ka pazarllaqe! S’njohim pashë, kral as mbret, Venin tonë e sunojmë vet!”

1820

• Ka lindur ne fshatin Zgatar te Opojes.
• ?: Në Prizren merr mësimet fillore.
• ?: Në Prizren merr mësimet maturante.
• ?: Në Stamboll kryen me sukses mësimet e larta në lëmi të drejtësisë, filozofisë dhe teologjisë.
• ?: Kthehet në Prizren dhe shërben si myfti dhe në shoqëri ka titullin përkatës të kohës efendi (HZ: diçka si sot i nderuari zotëri).
• ?: Shkon në Haxh, dhe pas kthimit në shoqëri ka titullin haxhi.
• ?: Është udhëheqës shpirtërorë i rreshtimit mistik nakshinbendi dhe nga këtu, në shoqëri ka dhe titullin përkatës shehë.

1876

• Ymerin e gjejmë në anën e veprimtarëve të Bashkimit të Ri Osman - idhtarë të demokracisë borxheze, hartues të kushtetutës së shpallur më 23 dhjetor 1876 nga Sulltan Abydlhamidi.

1877

• fillim: Përfaqësues i Kosovës (HZ:më poshtë sqarohet Përfaqsues i Sanxhakut të Prizrenit) në Parlamentin Osman (HZ:Kuvendin shtetrorë).
• fillim: Në shoqëri të ngusht, fillojnë ta thërrasin sipas sanxhakut që përfaqsonte Ymer Prizreni.
• Shërben si Myderrriz (HZ:Profesor ligjerues) në Medresen e Mehmet Pashës.
• Në rolin e shehut themelon organizaten e parë shqiptare vetëmbrojtëse në lëmin e politikës dhe veprimeve ushtarake, të njohur nën emrërin Ittifak(sq.Lidhja) e cila brenda disa muajsh merr formen e Besëlidhjes.
• Nën udhëheqjen e Ymerit i cili kishte selin në Medresen e Mehmet Pashës (sot Medresja e Bajrakli Xhamisë), formohet Beslidhja e Kosovës.
• Nën udhëheqjen e Ymerit themelohet Lidhja Shqiptare e Prizrenit (e institucionalizuar si Lidhje Gjithëshqiptare më 10 qershor 1878)

1878

• Nga marsi: Në rolin e Ymer Efendi Prizreni, ai Besëlidhjen e shtrinë në pjesën më të madhe të Gegërisë, në kontakte veprimi të përhershëm me Jusuf Efendi Podgoricën, deputet i Shkodrës, me Zija Prishtinën, deputet i Prishtinës, me Abdyl be Frashërin, deputet i Janinës, me Ali pashë Gucinë, me Ali be Dragën e Mitrovicës, me Ilijaz pashë Dibrën, me Abdullah pashë Drenin e Gjakovës, me Mulla Zejnelabedin Biberin (Haxhí Mulla Zekën) e Pejës, me Jashar be Shkupin, me myderriz Sali Efendi Hyljen e Ulqinit etj.
• 30 mars: Parlamentari Muderris Ymer Efendi Prizreni e nënshkroi, më 30 mars 1878, Memorandumin drejtuar Konferencës së Shën-Stefanit, në emër të Vilajetit të Kosovës.
• 23 maj: Sipas thënieve të Haxhí Jovan Vasileviq, të bëra më 1909 : “Shqiptarët kuvendimin e vet të parë e kanë mbajtur më 23 maj”.
• 27 maj: konsulli vjenez në Shkodër, Lippich, informon Vjenën se thirrjen dhe përkujdesjen për Kuvendin Gjithëshqiptar në Prizren ka marrë mbi vete një "Komision i Ngushtë" i patriotëve nga Prizreni dhe Gjakova në krye me Myderriz Ymer Prizrenin. (spjegim i M.P:Fjala është për veprimtarët dhe drejtuesit e organizatës “Lidhja”_ “Besëlidhja” të prillit të vitit 1877.
• 4 qershor : Tubimi për themelimin e Lidhjes në Bajrakli Xhami.
• 10 qershor instucionalizohet Lidhja Shqiptare e Prizrenit si Lidhje Gjithëshqiptare.
• 2 shtator : Gazeta austro-hugareze Pester Lloyd, lëshonë një artikull informues të korospondenit të saj në Prizren, në të cilin ndër tjera thuhet: "Me datën 26 gusht, ndodhi këtu një ngjarje me rëndësi. Xhonturku i quajtur Omer Efendi, i cili me gjak i takon fisit shqiptar, i tuboi rreth vetes krerët e Lidhjes dhe i bëri me dije se në Stamboll “frankët” (evropianët - M.P.) me të holla po qeverisin, kurse Sulltani është vetëm vegël e ministrave të vet të korroptuar nga Evropa. Me Astro-Hungarinë, me atë shtet gllabëronjës, në vend se të luftojë, është duke bërë marrëveshje, kurse Greqisë do t’ia lëshojë vendet më të bukura të Shqipërisë (...)”. “deputet fanatik nga Stambolli”, i cili para delegatëve kishte konstatuar: ”Nuk ka më qeveri turkemuhamediane” dhe “i kishte nxitur bashkatdhetarët e vet që frenjtë e fatit të popullit t’i marrin në duart e veta. Në atë moment e merr fjalën Abdullah Nesimi (Dreni), fisnik nga Gjakova, e renditi fakte të cilat aludonin për shkëputjen e Shqipërisë nga Porta...”.
• Nga ky vit, në literartur bëhet i njohur nën disa emra, si : Efediu, Hoxha i Madh, Myderrizi, Muderrizi i Madh, Shehu, Myftiu dhe Haxhia.

1880

• 12 qershor : Konsulli i Anglisë në Prizren, informon Londrën se: “Iniciator dhe organizator i rezistencës në Prizren kundër Mehmed Ali Pashës dhe njëri ndër nxitësit e vrasjes së tij në Gjakovë ishte Kryetari i Degës së Lidhjes së Prizrenit, Haxhí Ymer Prizreni”.

1881

• Botohet artikulli serbisht me fototografi të antarve themelues të Lidhjes së Prizrenit të tubuar më 4 qershor 1878. Në artikull thuhet se "Aty janë tubuar pasardhësit trima të Gjergj Kastriotit, ndërsa serioziteti, me të cilin dëgjojnë hoxhën fjalëmbajtës, na bënë të bindemi se ata i kanë shtyrë të tubohen rrethanat e rëndësishme. S’ka dyshim se ky tubim paralajmëron ngjarje të rëndësishme të cilat shpejt do të marrin dhenë e do të përhapen në botë gjerësisht si simptome të fuqisë jetësore të popullit shqiptar, rreth të cilit Evropa nuk tregoi kurrfarë kujdesi që nga rënia e Krujës e gjer në ditët e sotme".

1887

• 12 qershor: martirizohet Myderriz Ymer Prizreni (HZ:si duket vritet).

1978

• 11-16 prill: Antropologu hungarezë, Janosh Nemeshker, del me studimet se Ymeri ishte i gjatë rreth 171,70 cm, me karaktristik raciale dinamike europoid-brachyan-e (HZ: Sipas njohurive të HZ shkurt shqip thrakë), me kraharorë të zhvilluar të hedhur para, truptrashë, me ballin lartë të hedhur dhe me hund sqepshqiponje. Citojmë: "Gjatësia e trupit është e madhe, trupi është mesatarisht i gjatë, ekstremitetet e epërme dhe të poshtme janë proporcionale dhe më shumë të shprehura në drejtim të ekstremiteteve. Gjatësia e krahëve hyn në grupin e krahëve "shumë të gjerë". Kafazi i krahërorit është i gjatë, i qitur, i gjerë, e të njëjtat vlera i përmban edhe kombliko, që është i matur në varr. Në bazë të lugjeve dhe të të prerave në eshtrat e skeletit, konstatohet se ka pasur muskulaturë të fortë. Duke marrë parasysh karakteristikat sekondare seksuale, masculinitet-in shprehimor, personi mund të konsiderohet për nga shtati atleto-musculasis". Po ashtu nga këto studie rrjedhin konkludimet që ka përdorë kalemin- shkruarës me të madhe.

2002

• 24 maj: Enver Baftiu në studim e sipër bie në një dokument i shkruar osmanisht me datën 13 ramazan 1307 (3 maj 1890). Dokumeti i përkiste Fatime Murat Agës cila shte gruaja e Ymerit dhe në osmanisht theksonte se ehja i saj kishte vdekur në Ulqin më 20 ramazan 1304 ( e diele, 12 qershor 1887).

2008

• Muharrem Piraku në Ora, zemra dhe shpirti i lidhjes shqiptare 1877-1887 thotë se fliste rrjedhshëm disa gjuhë: shqip, gorançe (koine bullgare mesjetare), turqisht, serbisht, arabisht, persisht, frëngjisht dhe kuptonte gjuhën gjermane.

---