Jump to content
Vitviteja/Përhapja e Islamit
Lindja e Muhamedit (a.s.) në Mekke të Arabisë Saudite. [ 1] Martesa e parë e Muhamedit me Hatixhenë (r.a.). [ 1] Muhamedit i vjen Shpallja e parë hyjnore (vahji) në Shpellën Hira me fjalën e parë Ikra-LEXO. [ 1] Shpërngulja e Muhamedit (a.s.) dhe Ebu Bekrit nga Meka në Medine, duke nisur kështu një erë e re për muslimanët. (Më vonë me urdhër të Omerit (r.a.), kalifit të dytë të drejtë nis edhe numërimi i viteve të kalendarit hënor islamik, hixhri. [ 1] Pas mosrespektimit të marrëveshjes nga fiset hebreje në Medine, Muhamedi (a.s.) i prish lidhjet e fundit me ta. [ 1] Në këtë vit ndryshon orientimi i kibles nga Jeruzalemi drejt Qabes në Meke. [ 1] Ndërron jetë në Medine Muhamedi (a.s.), duke u zëvendësuar nga Ebu Bekri që u zgjodh si kalif nga një grup shokësh të Muhamedit (a.s.). Kalifati i Ebu Bekrit zgjati deri në 634 kur edhe ndërron jetë ai dhe me kalifatin e Ebu Bekrit nis edhe përhapja e Islamit jashtë Arabisë. [ 1] 633-637 Ushtritë muslimane marrin Sirinë. [ 1] Omer ibn Hattabi merr drejtimin e kalifatit; ushtritë muslimane marrin Sirinë dhe Palestinën. [ 1] Ushtritë muslimane kalojnë Eufratin dhe hyjnë në Mesopotami (Iraku i sotëm). [ 1]
635-642 Marrja e Egjiptit nga ushtritë muslimane. [ 1] Ushtritë muslimane marrin Mesopotaminë (Iraku i sotëm). [ 1] Ushtritë muslimane shkatërrojnë persianët në Kadisije. [ 1] Themelimi i Xhamisë së Madhe në Kufe të Irakut. [ 1] Ushtritë muslimane marrin qytetin e Ninives dhe pushtojnë Armeninë. [ 1] Themelimi i Egjiptit dhe i Xhamisë së Madhe nga njëri prej shokëve të afërt të Profetit Muhamed (a.s.) dhe gjeneral i shquar, Amr ibn As. [ 1] Ushtritë muslimane pushtojnë të gjithë Persinë dhe Perandoria Sasanide bie. [ 1] Vdes Omeri dhe një grup prej 6 elektorësh të mëdhenj zgjedhin si kalif Osman ibn Afvanin. [ 1] Pushtimi i Tripolitanisë. [ 1] Vritet Osmani dhe zgjidhet kalif Ali ibn Ebi Talibi, i cili nuk arrin të marrë kontrollin e plotë të kalifatit. [ 1] Muavia proklamohet kalif në Damask. [ 1] Aliu vritet dhe merr kështu sundimin e kalifatit dinastia umajade me Muavinë. [ 1] Ushtritë muslimane pushtojnë Kabulin. [ 1] Pushtimet muslimane në Afrikën e Veriut shtrihen përtej Tripolit drejt perëndimit. [ 1] Aneksimi i Tunizisë kalifatit islam dhe themelimi i Kairouanit. [ 1] Ushtritë muslimane kalojnë Oksusin (Amu Daria, Azinë Qendrore). [ 1] Ushtritë muslimane mbërrijnë në Atlantik, Marok. [ 1] Ushtritë muslimane hyjnë në Transoksiani dhe kalojnë dimrin. [ 1] Umajadët rivendosin sundimin e tyre në Khorasan. [ 1] Ndërtohen xhamitë e mëdha të Damaskut dhe Medines, si dhe xhamia el-Aksa në Jeruzalem. [ 1] Nis pushtimi i Gadishullit Iberik nga Tarik ibn Zijadi dhe shkatërrimi i mbretërisë vizigote (714). [ 1]
711-712 Ushtritë muslimane pushtojnë Sindin dhe përhapin Islamin në Azinë Jugore. [ 1] Muslimanët marrin qytetin e rëndësishëm të Toledos, Spanjë. Ndërsa në krahun tjetër marrin Horezmin (Uzbekistan). [ 1] Muslimanët marrin kontrollin e Spanjës që nga veriu deri në jug. [ 1] Të krishterët fitojnë betejën e Kovadongas, duke ndaluar përkohësisht përparimin Musliman në Gadishullin Iberik. [ 1] Ushtritë muslimane ndalohen në Puatje nga Karl Marteli, Perandori i Frankëve. [ 1] Abasidët kërkojnë drejtimin e kalifatit. [ 1] Përmbyset kalifati umajad dhe zëvendësohet nga dinastia abaside, e cila sundon deri më 1258. Ndërsa tregtarët arabë përhapin Islamin në Kerala, India Jugperëndimore. [ 1] Kinezët Tang pësojnë disfatë nga forcat muslimane në betejën e lumit Talas dhe këtu ndalon përparimi i tyre në Azinë Qendrore. [ 1] Mensuri bëhet kalif në Bagdad deri më 775. [ 1] Një degë e dinastisë umajade vendoset në Kordovë me Abdurrahmanin I (deri 1031). [ 1] Nën kalifatin abasid lindin interesa të reja për lundrimin veçanërisht për rrugët e Gjirit Persik. [ 1] Abasidët e lëvizin kryeqytetin nga Damasku, Siri në Bagdad të Irakut. [ 1] Vdes në Bagdad imam Ebu Hanifja, themeluesi i shkollës hanefite dhe i institucionit të parë studimor islam. [ 1] Perandori i Frankëve, Karli i Madh përpiqet të pushtojë Spanjën Muslimane, por pëson disfatë në betejën e Roncisvalit nga emiri umajad. Kjo humbje përkujtohet në një nga këngët epike kalorsiake, e ashtuquajtura "Këngë e Rolandit". [ 1] Fillimi i punimeve të Xhamisë së Madhe në Kordovë e ndërtuar në katër faza (832-848; 929-961; 961-976; 987). [ 1] Harun Rashidi bëhet kalif dhe Bagdadi bëhet qendër e dijes dhe e arteve. [ 1] Dinastia idriside vendos dhe stabilizon pushtetin e saj në veriperëndim të Afrikës, Marok (deri 926). [ 1] Vdes imam Malik ibn Enesi, themeluesi i shkollës juridike malikite. [ 1] Dinastia aglebide vendos sundimin e saj në Tunizi. [ 1]
Detarë arabë lundrojnë deri në Kinë. [ 1] Vdes Harun Er-Rashidi. [ 1] El-Memuni bëhet kalif dhe i hap rrugë zhvillimit të shkencës. [ 1] Vdes imam Muhamed ibn Idriz Shafiu, themeluesi i një prej katër shkollave të njohura zyrtarisht nga të gjithë muslimanët. [ 1] Kreta dhe Siçilia sulmohen nga aglebidët. [ 1] Nisin punimet e Xhamisë së Madhe në Kairouan (Tunizi). [ 1] Skllevërit mongolë terrorizojnë Bagdadin; kalifi abasid El-Mutesimi ndërton kryeqytetin e ri në Samarra të Irakut. [ 1] Nis ndërtimi i Xhamisë së Madhe të Samarrasë me një minare spirale madhështore. [ 1] Vdes imam Ahmed ibn Hanbeli, themeluesi i shkollës juridike hanbelite që mbizotëron në territoret e Gadishullit Arabik. [ 1] Shi'itët zejditë vijnë në fuqi në Jemen deri më 1281. [ 1] Bizantinët fitojnë mbi ushtrinë muslimane, duke ndaluar përparimin e tyre në Anadoll. [ 1] Ahmed ibn Tuluni themelon dinastinë tulunide në Egjipt dhe e shtrin kontrollin e kësaj familjeje edhe në Siri (deri 905). [ 1] Ndërtohet xhamia e Ibn Tulunit në Kairo, bazuar në formën e Xhamisë së Madhe në Samarra të Irakut. [ 1] Kryeqyteti i kalifëve abasidë rikthehet përsëri nga Samarraja në Bagdad. [ 1] 899-905 Fushata ushtarake e Abasidëve kundër Egjiptit. [ 1] Tregtarët arabë nisin udhëtimet e tyre detare përgjatë bregdetit lindor të Afrikës. [ 1] Abasidët marrin kontrollin e Egjiptit. [ 1] Shi'itët fatimidë përzejnë Aglebidët nga Tunizi dhe e shtrijnë pushtetin e tyre në Egjipt e Siri, duke kërkuar kalifatin (deri 1171). [ 1] Sundimtari i Kordovës Abdurrahmani III merr titullin e kalifit. [ 1] Në Kordovë nis punimet kompleksi madhështor i pallateve të Medinetu El-Zehra. [ 1] Themelohet në Afganistan dinastia gaznevide. [ 1] Fatimidët pushtojnë përfundimisht Egjiptin dhe themelojnë Kairon si kryeqytet. [ 1] Fatimidët marrin kontrollin e Damaskut dhe turqit selxhukë hyjnë në tokat e kalifatit. [ 1] Themelohet Xhamia e El-Az'harit në Kairo si dhe universiteti me të njëjtin emër. [ 1] Forcat bizantine kërcënojnë të marrin Jeruzalemin (Kudsi Sherif). [ 1]
976-1009 Dobësohet pushteti musliman në Gadishullin Iberik. [ 1] Gaznevidët afganë hyjnë në Indi deri 1186. [ 1]
Sulltan Mahmudi i Ghaznit shtrin sundimin e tij në Indinë Veri-perëndimore. [ 1] Tregtarë arabë nisin të ngrejnë shtete të vogla në Malësitë e Etiopisë. [ 1] Gjeografia e El-Sufiut mendohet të jetë teksti më i vjetër ekzistues i ilustruar i dorëshkrimeve arabe (aktualisht në Shën Petërsburg). [ 1] Firdusiu përfundon Shahnamenë-Librin e Mbretërve. [ 1] Gaznevidët pushtojnë Penxhabin, Indi. [ 1] Ndërtohet Kulla e Fitores nga Mahmudi i Ghaznit, pushtuesi i Indisë Veriore. [ 1] Daton themelimi i Dinastisë Selxhuke, Perandoria e parë e Turqve Muslimanë deri më 1194. [ 1] Turqit Selxhukë pushtojnë Afganistanin dhe Persinë Lindore. [ 1] Turqit Selxhukë pushtojnë Bagdadin dhe sundojnë në emër të kalifit abasid. [ 1] Veziri i madh abasid Nizam el-Mulku ndërton në Bagdad medresenë e lartë Nizamije, e cila shumë shpejt rivalizon medresenë e lartë të El Ez'herit në Kajro. [ 1] Selxhukët marrin nën kontroll Konjën, Anadoll. [ 1] Selxhukët nën drejtimin e Alp Arsllanit shkatërrojnë Bizantinët në Malazgirt. [ 1] Gana bie nën kontrollin e dinastisë almoravide dhe Mbreti i saj konvertohet në Islam. [ 1] Ngrihet sulltanati selxhuk në Anadoll me kryeqytet Iznikun (Nicea) në fillim e më pas transferohet kryeqyteti në Konjë; kjo dinasti bëhet e njohur si dinastia e Selxhukëve të Rumit. [ 1]
Qeveritarët Selxhukët të rajonit të Oksusit ngrejnë shtetin e pavarur të Shah Horezmit deri më 1231. [ 1] Selxhukët marrin Damaskun. [ 1] Selxhukët marrin Jeruzalemin. [ 1] Rënia e Antiokut në duart e Selxhukëve. [ 1] Almoravidët hyjnë në Spanjë. [ 1] Shiat Ismailitë (në Alamut, sekti i Asasinëve), shfaqen si forca kryesore në Persinë Veriore deri më 1256. [ 1] Veziri i madh abasid Nizam el-Mulku vritet nga anëtarët e sektit ismailit të asasinëve. [ 1] Selxhukët themelojnë dinastinë e tyre në Siri me kryeqytet Halepin. [ 1] Omar Khajami shkruan rubairat e tij; ndërsa në Persi vlerësohet më tepër për tekstin e Algjebrës dhe ngritjen e një observatori astronomik. [ 1] Dinastia Zengjide e qeveritarëve Selxhukë merr kontrollin e Sirisë dhe Irakut deri më 1222; Zengjidët nisin kundërsulmin musliman ndaj kryqtarëve. [ 1] Dinastia Almohade nis pushtimin e zotërimeve almoravide në Afrikën Veriore dhe Gadishullin Iberik (1130-1269). [ 1] Qyteti i Edesës pushtohet nga Zengjiu, qeveritari i Mosulit (Irak). [ 1] Kryqëzata e dytë; Lisbona merret nga Muslimanët; Perandori i Shenjtë Romak Konradi shkatërrohet nga Turqit në Dorylaeum. [ 1] Kështjella e fundit e krishterë në Qarkun e Edesës bie në duart e Nuredinit. [ 1] Salahudin Ejubi i jep fund dinastisë shi'ite të Egjiptit. [ 1] Themelohet sulltanati ejubid i Egjiptit deri 1260. [ 1] Salahudin Ejubi pushton Damaskun dhe bëhet Sulltan i Egjiptit dhe i Sirisë. [ 1] Salahudin Ejubi pushton Halepin. [ 1] Sulmet e Muhamed Gurit paralajmërojnë rënien e Dinastisë Gaznevide në Indinë Veriore. [ 1] Salahudin Ejubi shkatërron ushtritë kryqtare në Hatin, merr Jeruzalemin dhe Akrën. [ 1] Salahudin Ejubi përfundon pushtimin e Mbretërisë Latine të Levantit; Të krishterët katandisen në disa enklava bregdetare. [ 1] 1191-1192 Kryqëzata e tretë; Rikardi I i Anglisë mbërrin t'i shkëpusi disa territore Salahudin Ejubit si Jafa dhe Akre, por dështon në dyert e Jeruzalemit. [ 1] Rikardi I i Anglisë nënshkruan një traktat armëpushimi me Salahudin Ejubin. [ 1] Ndërron jetë Salahudin Ejubi. [ 1] Lindja e Perandorisë së Malit në Afrikën Perëndimore. [ 1]
↑ 1,000 1,001 1,002 1,003 1,004 1,005 1,006 1,007 1,008 1,009 1,010 1,011 1,012 1,013 1,014 1,015 1,016 1,017 1,018 1,019 1,020 1,021 1,022 1,023 1,024 1,025 1,026 1,027 1,028 1,029 1,030 1,031 1,032 1,033 1,034 1,035 1,036 1,037 1,038 1,039 1,040 1,041 1,042 1,043 1,044 1,045 1,046 1,047 1,048 1,049 1,050 1,051 1,052 1,053 1,054 1,055 1,056 1,057 1,058 1,059 1,060 1,061 1,062 1,063 1,064 1,065 1,066 1,067 1,068 1,069 1,070 1,071 1,072 1,073 1,074 1,075 1,076 1,077 1,078 1,079 1,080 1,081 1,082 1,083 1,084 1,085 1,086 1,087 1,088 1,089 1,090 1,091 1,092 1,093 1,094 1,095 1,096 1,097 1,098 1,099 1,100 1,101 1,102 1,103 1,104 1,105 1,106 1,107 1,108 1,109 1,110 1,111 1,112 1,113 1,114 1,115 1,116 Roald A. Hysa në dritaislame - VITI XV I BOTIMIT NUMER 10 (285) TETOR, 2006
