Libri i namazit/Tejemum

Tejemumi

Tejemum domethënë pastrim me dhé kur nuk gjendet ujë. Nëse nuk gjendet ujë për të marrë abdest gusul, ose në situata kur edhe pse ka ujë, nuk ke mundësi ta përdorësh ujin, merr tejemum me dhétë pastër, me gëlqere dhe me ndonjë lloj dheu tje tër.

Tejemumi është një lehtësim për abdest dhe gusul (larje). Në fenë tonë edhe tejemumi me dhe është sikur pastrimi me ujë. Feja jonë shpjegon qartë se disa ndyrësi mund të pastrohen me dhé.

Situatat që e kërkojnë tejemumin, kryesisht janë këto:

1- Pamundësia e gjendjes së ujit të pastër për abdest e gusul. (Është farz të kërkosh ujë kudo në qytezë).

2- Sëmundja që pengon përdorimin e ujit, kur ka rrezik që sapo të përdoret uji, të vdesësh ose të sëmuresh nga të ftohtët.

3- Kur pranë ujit gjendet armiku ose ndonjë kafshë e rrezikshme dhe helmuese.

4- Kur je në burg e nuk ke mundësi të përdorësh ujë.

5- Kur kërcënohesh nga vdekja.

6- Kur je udhëtar dhe me vete nuk ke ujë më tepër se sa për të pirë.

7- Kur nuk ke mundësi të nxjerrësh ujë nga pusi.

Farzet e tejemumit

Farzet e tejemumit janë tri:

1- Ta bësh nijet.

2- Ta prekësh me pëllëmbë dheun e pastër dhe të terur ose ndonjë objekt prej dheu, t’i shkundësh dhe me to të fërkosh fytyrën, një herë.

3- Përsëri të prekësh dheun me pëllëmbë dhe me dorën e majtë ta fërkosh të djathtën deri mbi bërryl, e me të djathtën të fërkosh të majtën deri mbi bërryl, një herë.

Ka edhe nga ata që thonë se tejemumi ka dy farze. Farzin e dytë dhe të tretë i konsiderojnë si një farz. Të dy variantet janë të drejta.

Sunnetet e tejemumit

1- Të fillosh me Besmele.

2- Të vësh në dhé pëllëmbët e duarve.

3- Pëllëmbët t’i shkosh para e prapa mbi dhé.

4- Nëse ka dhé në pëllëmbë, t’i shkundësh derisa të mos mbetet më.

5- Kur t’i vësh duart mbi dhé, t’i hapësh gishtat.

6- Së pari të fërkosh (t’i japish mes-h) fytyrën, pastaj dorën e djathtë, pastaj dorën e majtë.

7- Ta bësh me të njëjtën shpejtësi, si kur merr abdest.

8- Të mos mbetet vend i pafërkuar (pa mes-h) në fytyrë dhe në krahë.

9- Para tejemumit, të kërkosh ujë në vendin ku ke menduar se mund të gjendet.

10- Duke i lëshuar në dhé duart, t’i peshosh sipër.

11- Duart t’i fërkosh ashtu siç është treguar lart.

12- Të fërkosh vendin në mes gishtave dhe duke e bërë këtë, ta lëvizësh unazën.

Në tejemum duhet të kihet kujdes për këto gjëra

1- Personi pa abdest, nëse merr tejemum për t’i treguar nxënësit mënyrën e marrjes së tejemumit, me atë tejemum nuk mund të falë namaz.

2- Që të mund të falësh namaz me tejemum, nuk mjafton vetëm ta bësh nijet për tejemum. Duhet bërë nijet edhe për namaz.

3- Nga një dhé mund të marrin tejemum disa persona. Sepse dheu dhe materie të ngjajshme me të, të përdorura për tejemum, nuk konsumohen. Pluhuri i rënë nga fytyra e nga dora pas tejemumit është i përdorur.

4- Nëse materia me të cilen mund të merret tejemum është e përzier me një tjetër me të cilën nuk do të mund të merret tejemum, tërësia e saj njihet sipas asaj që është më tepër se gjysma.

5- Me një tejemum lejohet të falen namaze të ndryshme.

6- Mysafiri (udhëtari) nëse ka shenja se në largësi së paku dy kilometra do të gjendet ujë, ose merr njoftimin e një myslimani të mençur, të rritur, e të drejtë, pasi të mendojë mirë, e ka farz të ecë në çdo anë dyqind metra ose të dërgoj dikë për ta kërkuar. Nëse nuk mendohet shumë, nuk është e nevojshme ta kërkojë ujin.

7- Kushdo që merr tejemum pa pyetur për ujë, dhe hyn në namaz, e pastaj informohet nga një person se aty gjendet ujë, duhet të marrë abdest dhe ta përsëritë namazin.

8- Kur ka ujë në largësi më tepër se dy kilometra, namazi mund të falet me tejemum.

9- Një njeri që harron se në plaçkat e tij ka ujë, nëse nuk është në fshat a qytet, mund të falë namaz me tejemum.

10- Një njeri që mendon se është harxhuar uji, nëse gjen ujë pas namazit, namazin që ka falur me tejemum e përsërit.

11- Mysafiri (udhëtari) e ka vaxhib të kërkojë ujë nga ata që gjenden pranë tij. Nëse nuk i japin, ai falet me tejemum.

12- Derisa në rrugë, në pus ka ujë vetëm për të pirë, mund të merret tejemum.

13- Nëse ka pak ujë, xhunupi duhet larë para gruas me hajz, para atij pa abdest dhe para të vdekurit. Pronari i ujit lahet para të tjerëve. Ujërat që kanë pronarë të veçantë, kur bashkohen, së pari lahet i vdekuri.

14- Personi që është xhunup, nëse pasi të ketë marrë tejemum, e prish abdestin, nuk bëhet xhunup. Nëse ujë ka pak, merr vetëm abdest.

15- Nëse më tepër se gjysma e sipërfaqes së trupit të atij që është xhunup, është me plagë ose e skuqur, ai merr tejemum. Nëse pjesa më e madhe e lëkurës së tij është e shëndoshë dhe nëse është e mundur të lahet pa u lagur pjesët me plagë merr gusul. Nëse nuk mund të lahet pa u lagur pjesët me plagë, ai merr tejemum.

Si merret tejemumi?

1. Së pari bëhet nijet pastrimi nga xhunupllëku ose nga gjendja pa abdest.

Për të falur namaz me tejemum, nuk mjafton të bëhet nijet vetëm për tejemum. Duhet të bëhet nijet për të marrë tejemum për diçka që është ibadet, p.sh., tejemum për namaz të xhenazes, për abdest ose për gusul.

Duke bërë nijet për tejemum, nuk ka nevojë t’i ndash abdestin dhe gusulin. Nijeti për abdest të bën të pastër edhe prej xhunupllëkut. Me tejemumin e bërë nijet për pastrim nga xhunupllëku, mund të falet namazi. Nuk ka nevojë për tejemum të dytë për namaz.

2. Dy duart, i përvesh deri mbi bërryla, me pëllëmbët e duarve prek dheun e pastër, gurë, tokë, gëlqere ose murin e suvatuar, duke i mbështetur së paku tre gishta, dhe me dy pëllëmbët e fërkon një herë fytyrën, domethënë i jep mes-h. Nëse dora nuk e prek qoftë edhe një pjesë të fytyrës, tejemumi nuk është i vlefshëm.

Për t’i dhënë mes-h mirë fytyrës, të dy duart me pëllëmbë të hapura dhe me katër gishta të ngjitur njëri me tjetrin, i vëmë te balli nga ku fillojnë të dalin flokët dhe ngadalë i zbresim drejt nofullës.

3. Dy pëllëmbët i vëmë prapë në tokë (në dhé) dhe pasi t’u biem një herë duarve, pra pasi ta shkundim dheun, së pari me katër gishtat e dorës së majtë fërkojmë anën e sipërme të dorës së djathtë drejt bërrylit dhe pastaj anën e brendshme të krahut me pëllëmbën e brendshme të majtë e fërkojmë prej bërrylit deri në pëllëmbë. Unaza duhet të hiqet.. Pastaj njësoj me dorën e djathtë fërkohet krahu i majtë. Pëllëmba duhet të prekë në dhé dhe nuk është e nevojshme të mbesë pluhur në dorë.

Tejemumi për abdest dhe gusul është i njejtë.

Gjërat që e prishin tejemumin

Sapo të pushojë situata e arsyeshme që e bën të nevojshëm tejemumin, pra kur të gjendet ujë, në situata që prishin abdestin dhe gusulin prishet edhe tejemumi.

Dobitë e abdestit, gusulit dhe tejemumit

Që të dy pastrimet me qëllim të ibadetit, sjellin shumë dobi për shëndetin e trupit tonë. Krahas dobive të shumta trupore, ka edhe shumë dobi shpirtërore. Disa nga dobitë e shumta që janë argumentuar, mund t’i rradhisim si vijon:

1- Në jetën tonë gjatë ditës, nuk mbetet vend që nuk e prek dora jonë, nuk mbetet mikrob që nuk e merr ajo. Ja, larja e duarve, e fytyrës dhe e këmbëve që bëhet duke marrë abdest, është një mbrojtje shumë e mirë për sëmundjet e lëkurës dhe infeksionet. Mikrobet, bakter et parazitore në trup hyjnë gjithnjë nëpërmjet lëkurës.

2- Me larjen e hundës e cila është kujdestare e sistemit tonë të frymëmarrjes, pengohet hyrja në trup e masës së mikrobeve dhe e pluhurit.

3- Larja e fytyrës e forcon lëkurën, të çlodh dhe lehtëson dhembjen e kokës. I vë në lëvizje damarët dhe nervat. Marrja e vazhdueshme e abdestit, sado që njerëzit plaken, ndikon në ruajtjen e fytyrës së tyre nga rrudhat.

4- Në situatat që shkaktojnë xhunupllëkun, me harxhimin e një energjie të madhe, rritet shpejtësia e rrahjes së zemrës dhe e qarkullimit të gjakut dhe frymëmarrja shpejtohet. Me angazhimin e tepërt të trupit ndihet lodhje, rraskapitje, shtangje, plogështi, kryesisht ngadalësohen mjaft aktivitetet shpirtërore. Me gusul trupi fiton gjallërinë e përparme. Një mbrojtës shumë i mirë i trupit është larja e rregullt.

5- Abdesti dhe gusuli ka ndikim pozitiv edhe në sistemin e qarkullimit të gjakut. Mënjanon ngurtësimin dhe ngushtimin e damarëve.

Pastrimi (tahareti) nga papastërtitë

Në trup, në rroba dhe në vendin ku do të falet namazi, nuk duhet të ketë ndyrësirë, papastërti e pisllëk. Pjesë përbërëse të rrobave konsiderohen edhe shamia, shalli i kokës, çallma, kapuçi dhe nallanet. Meqë edhe bezja me të cilën mbulohet trupi (atkia) dhe këndet e saj lëvizin bashkë me atë që fal namaz, ajo konsiderohet rrobë dhe nëse nuk është e pastër, namazi nuk pranohet. Kur vendi i shtrojës ku shkel dhe vë kokën është i pastër dhe të ketë ndyrësirë në një vend tjetër diku afër, namazi pranohet. Sepse shtroja nuk është e ngjitur për trupi si shall. Por, nuk lejohet namazi i atij që bart shishe të mbyllur në të cilën ka urinë, sepse shishja nuk është vendi ku është bërë urina. (Nga kjo kuptohet se kur në xhep ke shishe të mbyllur ujë kolonje, alkoli, jodi ose në kuti të mbyllur shami me gjak, beze të ndyrë, nuk lejohet të falësh namaz). Vendi ku shkelin dy këmbët dhe vendi ku bihet në sexhde, duhet të jenë të pastra. Namazi mbi najlon, xham e beze që mbulon ndyrësirën, pranohet. Nëse në sexhde fundet prekin ndyrësirë të terur, nuk prish punë.

Nëse në lëkurë, në rroba, në vendin ku falet namazi nuk ka ndyrësirë më të madhe sesa sasia e dërhemit, edhe pse namazi pranohet, nëse ka ndyrësirë sa sasia e dërhemit, është tahrimen mekruh dhe është vaxhib ta lash. Nëse është më shumë se dërhemi, është farz që ta lash. Nëse është më pak, është sunnet. Është farz të lash edhe pikën e pijeve alkolike.

Sasia e dërhemit te ndyrësirat e forta, është (mithkal)katër gramë e 60 centigramë. Për ndyrësirat rrjedhëse, është hapësira sa gjerësia e fytyrës së ujit që është në shuplakën e çelur të dorës. Ndyrësira e fortë e rrobës që është më pak se një mithkal kur përhapet më gjerë se sa e brendshmja e shuplakës, nuk e pengon namazin.

Ndyrësira është dy llojesh:

1- Ndyrësira e trashë

Ndyrësira të trasha janë të gjithë ato gjëra që kur dalin nga njeriu shkaktojnë prishjen e abdestit dhe të gusulit, sikur jashqitja, gjaku i kafshëve të ngordhura që nuk i hahet mishi, mishi i derrit, pisllëku i shpendëve dhe i kafshëve transportuese, i dhenve e i dhisë, gjaku i njeriut, vera...etj.

2- Ndyrësira të lehta: Kur një organ dhe një pjesë e rrobave ndyhet me ndyrësirë të lehtë, d.m.th., kur ndyhet deri një e katërta e kësaj pjese dhe e këtij organi, nuk e prish namazit. Urina e kafshëve me katër këmbë, të cilave u hahet mishi, dhe pisllëku i shpendëve që nuk u hahet mishi, janë ndyrësira të lehta. Pisllëku i pëllumbit, harabelit dhe shpezëve të ngjajshme, të cilave u hahet mishi, është i pastër.

Rakia e nxjerrë nga destilacioni i verës dhe alkoli janë ndyrësirë e trashë dhe është haram të pihen sikur vera. Kur fal namaz, gjaku dhe pijet alkolike duhet të lahen e të pastrohen nga rrobat dhe nga lëkura. Nëse ato gjenden në shishe e të tjera, duhen nxjerrë nga xhepi.

Papastërtitë pastrohen me çdo ujë të pastër, me ujin që është marrë abdest dhe gusul, me ujëra të rrjedhshme, si dhe me uthull. Uji i përdorur për abdest dhe gusul, quhet ujë i përdorur. Ky ujë është i pastër, por nuk është pastrues i nevojës së njerëzve. Nga ky pastrohet ndyrësira, por me të nuk merret abdest dhe as gusul.

ISTINXHA- domethënë t’i pastrosh vendet nga është kryer nevoja e vogël dhe e madhe. Istinxhaja, të pastruarit e nevojës, është sunnet. Mashkulli e femra, pasi të prishin abdestin, duke e larë anën e përparme dhe të prapme me ujë, në mënyrë që të mos lënë urinë ose pisllëk është sunnet. Por, nëse nuk mund të pastrohet me ujë pa e zbuluar vendin e turpshëm para tjetërkujt, hiqet dorë nga pastrimi me ujë, bile edhe nëse ka shumë pisllëk. Pra, nuk bën të zbulohet vendi i turpshëm. Namazin e fal ashtu. Nëse e zbulon, bëhet fasik, domethënë bëhet person që ka bërë haram. Kur gjen një vend të volitshëm e bën pastrimin me ujë dhe namazin e përsërit. Sepse, nëse zbatimi i një urdhri bëhet sebep për të bërë një haram, për të mos bërë haram, si urdhër braktiset, nuk zbatohet.

Pastrimi i nevojës me kockë, me ushqim, me pleh, me tullë, me saksi si dhe me pjesë të xhamit, me thëngjill, me pasuri të tjetërkujt dhe me gjëra të çmueshme, domethënë me gjëra të vlefshme, me para, p.sh., me mëndafsh, me gjëra të hedhura nga xhamia, me ujë zemzemi, me gjethe, me letër është tahrimen mekruh. Edhe ndaj letrës boshe duhet të kihet respekt. Pastrimi i nevojës me gazeta dhe letra, në të cilat ka shkrime që nuk i shërbejnë fesë, ku nuk ka emra të nderuar, lejohet. Mirëpo, pastrimi i nevojës nuk lejohet me kurrfarë fletësh ku ka shkrime me germa të islamit. Të kthesh organet e jashqitjes nga kibla dhe ta prishësh abdestin në këmbë apo lakuriq, pa pasur ndonjë detyrim është mekruh. Në vendin ku ka papastërti apo urinë, nuk lejohet gusuli. Por, nëse urina rrjedh e shkon dhe nuk grumbullohet, në këto vende lejohet të meret gusul. Uji i përdorur për pastrimin e papastërtive bëhet i ndotur dhe rrobat nuk duhet t’i spërkatësh. Për këtë arsye, duke bërë pastrimin e nevojës, duhet zbuluar vendi i turpshëm dhe kjo të bëhet në një vend të volitshëm. Nuk bëhet pastrimi para muslluqesh duke futur dorën me ujë në të mbathura dhe të lash vendin e urinës. Kur e prek pika e urinës, uji në grusht bëhet i papastër dhe rroba e spërkatur bëhet e ndotur. Nëse, vendet e spërkatura me këtë ujë, janë më shumë se brendia e pëllëmbës, namazi nuk pranohet.

Kur urinojnë meshkujt duhet të mos spërkaten. Pa u bindur se nuk ka mbetur pikë urine, nuk duhet marrë abdest. Abdesti prishet dhe rrobat konsiderohen të ndotura edhe në rastin kur rrejdh një pikë e vetme urine.Nëse në rroba kullon më pak se brendia e pëllëmbës, marrja e abdestit dhe namazi i falur janë mekruh. Nëse pikon shumë, namazi nuk pranohet. Ata që vuajnë nga të pikurit e organit gjenital duhet vënë pak pamuk bimësh në vrimën nga urinojnë. Urinën e rrjedhur e thith pambuku.

3. Mbulimi i auretit

(Vendet e auretit dhe mbulimet e grave)

Auret quhen vendet që është haram t’i zhveshësh para dikujt, t’ia tregosh tjetërkujt dhe t’i shikosh ato vende të tjetërkujt. Vende të turpshme (auret) - që duhen mbuluar - te mashkulli është pjesa prej kërthizës deri nën gjunjë. Gjuri është auret (vend i turpshëm). Meshkujt kur falin namaz, të mbulojnë pjesët e tjera (krahët, kokën), të veshë çorape, është sunnet. Falja e namazit me këto pjesë të zbuluara, është mekruh.

Te gratë çdo pjesë tjetër e trupit përveç pëllëmbëve të duarve dhe fytyrës, pjesa e sipërme e duarve, flokët dhe këmbët, në të katër medhhebet janë auret. Për këtë arsye gratë janë quajtur auret. T’i mbulosh këto, është farz. Nëse mbetet një e katërta e cilitdo nga organet e trupit pa u mbuluar, namazi prishet. Nëse hapet pak, nuk prishet por namazi është mekruh.

Gratë jashtë namazit, kur janë vetëm, e kanë farz ta mbulojnë pjesën ndërmjet gjunjëve dhe kërthizës, e kanë vazhib të mbulojnë barkun dhe shpinën, kurse t’i mbulojnë vendet tjera, është edukatë mirësjelljeje.

Resulull-llahu (salall-llahu alejhi ve selem), thotë: “Sytë e atij që shikon gruan e huaj me lakmi, do t’i mbushen me zjarr dhe do të futen në Xhehennem. Duart që ka shtrënguar dorën me gruan e huaj, lidhen për qafe dhe do të hidhen në Xhehennem. Ata që flasin me lakmi me gruan e huaj në një vend të panevojshem, për çdo fjalë do të rrinë një mijë vjet në Xhehennem”.

Në një hadith tjetër thuhet: “Shikimi me lakmi i gruas së fqinjit dhe i grave të miqve, është dyfish më shumë gjynah sesa shikimi i grave të huaja. T’i shikosh gratë e martuara, është një mijë herë gjynah sesa të shikosh vajzat. Edhe gjynahet e zinasë janë të këtilla”.

Pastaj Resulull-llahu (salall-llahu alejhi ve selem), thotë: “Mos i zbuloni vendet tuaja të turpshme. Nëse ka persona që nuk ndahen fare nga ju, turpërohuni nga ata dhe silluni me respekt ndaj tyre”.

Në një hadith thuhet: “Mbuloji vendet e tua të turpshme. Mos ia shfaq tjetërkujt përveç gruas dhe shërbëtores sate. Edhe kur je vetëm, turpërohu nga All-llahu”.

“Atë që sheh bukurinë e një vajze dhe largon menjëherë syrin nga ajo, All-llahu e nderon me sevape të një ibadeti të ri, kënaqësinë e të cilit ibadet e ndien menjëherë”.

“Zoti i mallkoftë ata që i zbulojnë vendet e tyre të turpshme dhe ata që i shikojnë vendet e turpshme të tjetërkujt”.

Domethënë bëhuni nga ata që të tjerëve u japin shembull në moral, në punë e në veshje. Ata që i përshtaten modës, ata që haramet i quajnë art i bukur dhe ata që punojnë harame, u thonë artistë, duhet të marrin mësim nga këto hadithe, duhet të frikësohen e të kthjellohen mbi to.

Edhe t’i shikojë mashkulli pjesët e turpshme të mashkullit dhe femra të femrës, është haram. Po e përsërisim ashtu sikur është haram që mashkulli t’i shikojë vendet e turpshme të femrave dhe femrat të meshkujve, po ashtu është haram që mashkulli t’i shikojë vendet e turpshme të mashkullit dhe femra të femrës. Vendet e turpshme të mashkullit për mashkullin e për femrën janë ndërmjet kërthizës e gjunjëve. Të këtilla janë edhe vendet e turpshme të femrës për femrën. Ndërsa vendet e turpshme të femrës për mashkullin e panjohur (të huaj), janë i tërë trupi, përveç duarve dhe fytyrës. Edhe sikur të shikosh pa lakmuar pjesët e turpshme të femrës së huaj (të panjohur), është e ndaluar.

I sëmuri që është i shtrirë lakuriq nën jorgan, kur e ka kokën nën jorgan dhe fal namaz me shenja, konsiderohet se është falur lakuriq. Nëse falet me kokë të nxjerrë nga jorgani, po me trupin të mbuluar me jorgan, i lejohet.

Një mashkull, femrat me të cilat e ka haram të martohet mund t’i shikojë në kokë, në fytyrë, qafë, krah, këmbët nën gjunjë, por pa i lakmuar. Ato nuk mund t’i shikojë në gjoks, në mes, mbi gjunjë e në shpinë.

Për femrën edhe fëmijët e xhaxhait, hallës, tezes dhe të dajës janë meshkuj të huaj. Edhe dhëndri e kunati janë burra të huaj. Me këta është haram që gruaja të bisedojë e të tallet e vetmuar. Edhe për meshkuj është haram të llafosin shkujdesshëm me vajzat e xhaxhait, të hallës, të tezes dhe me kunata.

Burri nuk mund të martohet kurrë me tetëmbëdhjetë femra. Me këto mund të bisedojë e të rrijë vetëm. Edhe gruaja nuk mund të martohet me tetëmbëdhjetë meshkuj. Këta tetëmbëdhjetë meshkuj e femra janë:

Të afërm nga gjaku

Meshkujt..........................................Femrat

1- Baba...........................................1- Nëna

2- Babai i babait dhe i nënës.....................2- Nëna e babait dhe e nënës.

3- biri, i biri i të birit........................3- e bija, e bija e së bijës.

4- Vëllai.........................................4- Motra

5- biri i vëllait.................................5- e bija e motrës.

6- biri i motrës..................................6- e bija e vëllait.

7- Xhaxhai dhe daja...............................7- Halla dhe tezja.

Të afërmit nga qumështi

Meshkujt...........................................Femrat

8- Babai nga qumështi.............................8- Nëna nga qumështi.

9- Baba i babës dhe i nënës nga qumështi..........9- Nëna e nënës dhe e babait nga qumështi.

10- Biri nga qumështi.............................10- Bija nga qumështi.

11- Vëllai nga qumështi...........................11- Motra nga qumështi.

12- I biri i motrës nga qumështi..................12- E bija e motrës nga qumështi.

13- I biri i vëllait nga qumështi.................13- E bija e vëllait nga qumështi.

14- Xhaxhai dhe daja nga qumështi.................14- Halla dhe tezja nga qumështi.

Të afërmit nga martesa

Meshkujt..........................................Femrat

15- Vjehrri.......................................15- Vjehrra.

16- Vëllai nga babai..............................16- Motra nga nëna.

17- Njerku........................................17- Njerka.

18- Dhëndri.......................................18- Nusja.

Meshkujt dhe femrat që dalin në rrugë me pjesët e turpshme të pambuluara dhe që shikojnë pjesët e turpshme të të tjerëve, do të digjen në zjarrin e Xhehennemit.

4. KTHIMI NGA KIBLA

Namazi duhet të falet me fytyrë në drejtim të Qabesë. Kible i thuhet drejtimit të ndërtesës së Qabesë, e cila gjendet në qytetin e Mekës. Më parë kible ka qenë Kudusi (Jerusalemi). Shtatëmbëdhjetë muaj pas hixhretit, në mes të muajit Shaban, ditën e martë është urdhërur kthyerja nga Qabeja.

Kible nuk është ndërtesa e Qabesë, por trualli i saj. Domethënë kible është hapësira aty nga toka deri në arsh. Për këtë arsye namazi falet edhe në fund të detit, në male të larta dhe në avione në atë drejtim.

Mirëpo, në rastet si:

1. Për shkak të sëmundjes;

2. Në rrezik se të vidhet pasuria;

3. Në rrezik nga kafshë grabitqare

4. Në rrezik se mund të të shohë armiku;

5. Kur zbret nga kafsha, nëse nuk mund të hipë përsëri pa ndihmë dhe nëse nuk mund të falet duke i bashkuar dy namaze (drekën me ikindinë dhe akshamin me jacinë), - namazin e falë duke u drejtuar andej kah mund të drejtohet. Në anije, në tren dhe në avion është kusht të kthehesh (në fillim të namazit) nga kiblja.

5. KOHËT E NAMAZIT

Resulull-llahu (salall-llahu alejhi ve selem), thotë: “Xhebraili alejhisselam, pranë derës së Qabesë dy ditë m’u bë imam. Kur agoi, ne të dy falëm namazin e sabahut, drekën derisa po largohej dielli nga zeniti, ikindin, kur hija e çdo objekti u bë sa ai objekt; kur dielli perëndoi akshamin e jacinë e falëm natën vonë. Ditën e dytë: namazin e sabahut e falëm derisa po agonte, drekën kur hija e çdo objekti u bë dy fish nga ai objekt; ikindinë e falëm menjëherë pas kësaj akshamin në kohën kur ndërpritet agjërimi (në iftar) dhe jacinë kur u bë një e treta e natës. Pastaj tha: O Muhammed, këto janë kohët e namazeve të tua dhe të pejgamberëve të mëparshëm. Ummeti yt secilën nga të pesë kohët e namazit, le t’i falë ndërmjet këtyre dy kufijve (varianteve) që kemi falur ne”. Edhe nga ky hadith merret vesh se numri i namazeve të urdhëruara që falen për çdo ditë, është pesë.

Koha e namazit të sabahut: fillon prej agimit e vazhdon deri në lindjen e diellit.

Koha e namazit të drekës: fillon që nga koha kur zvogëlohen hijet fillojnë të zgjaten, dhe vazhdon derisa hijet të zgjaten sa vetë objekti ose dyfish; pra koha e drekës fillon kur dielli largohet nga mesi i qiellit e zgjat deri në ikindi.

Koha e namazit të ikindisë: fillon me përfundimin e kohës së drekës dhe kjo:

1. Sipas Imam Ebu Jusufit dhe Imami Muhammedit, fillon kur hija e një objekti rritet sa vetë ai objekt, dhe vazhdon derisa të zhduket dielli.

2. Sipas Imami Adham Ebu Hanifes, fillon kur hija e objektit dyfishohet dhe vazhdon derisa të zhduket dielli.

Koha e namazit të akshamit: fillon pasi të perëndojë dielli dhe vazhdon derisa të errësohet mirë, domethënë derisa me skuqjen e qiellit të mos mbetet asnjë shkëndijë e diellit.

Koha e namazit të jacisë: fillon atëherë kur kalon koha e namazit të akshamit dhe vazhdon deri para agimit. Sipas Imami Adham Ebu Hanifes, koha e jacisë fillon kur të zhduket skuqja në qiell.

Kohët kur është e ndaluar falja e namazit janë: momentet kur dielli është duke lindur ose duke perënduar, përveç ikindisë nëse është duke u falur. Në këto tri kohë nuk lejohet as namazi i xhenazes së përgatitur më herët, as sehvi sexhdeja ose sexhdeja e leximit të Kur’anit.

Dy kohë janë mekruh të falësh vetëm nafile. Pasi të falësh farzin e namazit të sabahut derisa të lind dielli, dhe pasi ta falësh farzin e namazit të ikindisë deri te farzi i akshamit.